ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ
Α’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΠΑΝΑΡΚΑΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

1. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

Σε μια περίοδο έντονων πολιτικών και πολιτιστικών ανακατατάξεων, η οργάνωση ενός Παγκόσμιου Παναρκαδικού Διαδικτυακού Συνεδρίου ήταν μια καινοτόμος ιδέα για το ξεκίνημα ενός δημιουργικού διαλόγου και μιας γόνιμης συνεργασίας για την πορεία της Αρκαδίας στην σύγχρονη εποχή, που για πρώτη φορά υλοποιήθηκε σε παγκόσμιο Παναρκαδικό επίπεδο. Ίσως, να είναι πρωτοπόρα ιδέα και σε εθνικό επίπεδο.

Το Διαδικτυακό Συνέδριο ήταν ώριμος καρπός μιας σύγχρονης κοινωνικοοικονομικής αναγκαιότητας για να ακουστεί η φωνή της ξεχασμένης Αρκαδίας σε όλη την οικουμένη, στο πλαίσιο της άμεσης δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών που δίνει τη δυνατότητα για ένα νέο αμφίδρομο τρόπο επικοινωνίας των εισηγητών με τους ακροατές- επισκέπτες του Διαδικτύου που στηρίζεται στην αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες.

Η διαδικτυακή επικοινωνία, δίνει τη δυνατότητα για ανταλλαγή πρωτοποριακών απόψεων και ιδεών σε αρκαδικά θέματα, για καλλιέργεια πνεύματος συνεργασίας που αναβαθμίζει τον πνευματικό πολιτισμό της Αρκαδίας μας, για τη διατύπωση προβληματισμών και προτάσεων για την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της Αρκαδίας,

Οι πέντε θεματικές ενότητες του Συνεδρίου καλύπτουν ποικιλία θεμάτων (π.χ. ανάπτυξη, τεχνολογία, ιστορία, λαογραφία, αρκαδικός τύπος, τοπική αυτοδιοίκηση) που απασχολούν την Αρκαδική Ομογένεια και παρέχουν τη δυνατότητα σε όλους τους Αρκάδες να καταθέσουν τους προβληματισμούς και τις προτάσεις τους σε ζητήματα που αφορούν τη διαφύλαξη και διαχείριση της ιδιαίτερης πολιτιστική μας κληρονομιάς, τη δομή και λειτουργία των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και το ρόλο του Αρκαδικού Τύπου στην πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της Αρκαδίας.

Στόχος του συνεδρίου ήταν να αναδειχθούν, μέσω των επιστημονικών εισηγήσεων, ζητήματα / θέματα που απασχολούν την οικουμενική Αρκαδία, να κατατεθούν απόψεις για μια σύγχρονη προσέγγιση του αρκαδικού ιδεώδους που εμπλουτίζει την παγκόσμια απαίτηση για αειφόρο ανάπτυξη και να προωθηθεί η αναζήτηση και δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για την Αρκαδία μας.

Το Α’ Παγκόσμιο Διαδικτυακό Παναρκαδικό Συνέδριο στις πέντε θεματικές του ενότητες, φιλοξένησε 32 εισηγήσεις, προβάλλοντας πλήθος ειδικών θεμάτων γενικότερου και ειδικότερου ενδιαφέροντος για την Αρκαδία.

Η οργανωτική επιτροπή που αποτελείτο από τους Βασίλη Αναστασόπουλο, Βίβιαν Ευθυμιοπούλου, Πάνο Βασιλείου, Γιάννη Ασημακόπουλο, Ντίνο Μαρίτσα και Μαρία Φρονιμίδου, υλοποίησε εθελοντικά την καινοτόμο αυτή ιδέα για τη διεξαγωγή ενός «άλλου τύπου» συνέδριο και απέδειξε πράγματι ότι «ο τολμών νικά». Συνεπώς, η επιτυχία του Συνεδρίου ήταν εκ των προτέρων προεξοφλημένη, παρά το υψηλό δείκτη κινδύνου, που είχε αναλάβει η οργανωτική επιτροπή.

Με το Συνέδριο αυτό δόθηκε η δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν άνθρωποι από το χώρο της επιστήμης και της κοινωνίας, αλλά και οι απλοί Αρκάδες που ήθελαν να καταθέσουν τους δικούς τους προβληματισμούς και τις δικές τους κριτικές απόψεις στις επιστημονικές ή τεχνοκρατικές εισηγήσεις.

Το γενικότερο όφελος που κατ’ αρχήν έχει προκύψει είναι η προβολή του σύγχρονου Αρκαδικού ιδεώδους στα πέρατα της οικουμένης και η ανάδειξη των σύγχρονων κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων της Αρκαδίας, τα οποία επιζητούν τις λύσεις τους από τη νέα διακυβέρνηση της χώρας μας.

Η οργανωτική επιτροπή, με το πέρας του Συνεδρίου είχε αναλάβει την αποδελτίωση των εισηγήσεων με μια μικρή περίληψη αυτών με στόχο την εξαγωγή των κυριότερων συμπερασμάτων και προτάσεων πολιτικής που ενδεχόμενα προκύπτουν για να δημοσιοποιηθούν στο ευρύτερο κοινό. Βέβαια, η φιλοδοξία της Οργανωτικής Επιτροπής δεν είναι μόνο η δημοσιότητα. Αποσκοπεί στην υποβολή των συμπερασμάτων σε όλους τους φορείς λήψης αποφάσεων που δραστηριοποιούνται σε τοπικό και εθνικό επίπεδο για την επίλυση των προβλημάτων που αναδείχθηκαν στο Συνέδριο.

Προς το σκοπό αυτό, στη συνέχεια αποτυπώνονται οι κυριότερες απόψεις - προτάσεις των εισηγητών.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΑΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
1η θεματική ενότητα: Ανάπτυξη – Περιβάλλον – Τεχνολογία

· Στην εισήγηση του, ο Υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος με θέμα την «Τουριστική Ανάπτυξη της Αρκαδίας», εκτιμά ότι η Αρκαδία, είναι πηγή έμπνευσης. Είναι ένας τόπος διαρκούς επιστροφής. Η διατήρηση της ταυτότητας, η καλλιέργεια καταρχήν της τοπικής συνείδησης σε συνδυασμό και με τρία στοιχεία, πάνω στα οποία πρέπει να στηριχθεί κυρίως η τουριστική πολιτική, που είναι ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η ανάπτυξη. Αυτό το τρίπτυχο είναι και η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η σύγχρονη αντίληψη για την τουριστική ανάπτυξη γενικότερα της χώρας. Αυτά τα τρία στοιχεία υπάρχουν σ’ αυτή την ευλογημένη γη. Στην Αρκαδία, ο Θεός, η Ιστορία και η Φύση υπήρξαν ιδιαίτερα γενναιόδωροι σε προσφορά. Τα πάντα έχουμε και με ιδιαίτερη ικανοποίηση σημειώνω ότι αυτό τον καιρό καλλιεργείται και η υπευθυνότητα και η συνείδηση. Η Αρκαδία αποτελεί πραγματικά ένα σπάνιο παράδειγμα για το πόσο πλουσιοπάροχη ήταν, η ιστορία στην προσφορά της. Ο πολιτισμός της είναι ιδιαίτερα έντονος και ζωντανός. Όπου και να πας σκοντάφτεις επάνω σε ερείπια επτά τουλάχιστον περιόδων πολιτισμού. Αναφέρομαι χαρακτηριστικά, στα πολλά μοναστήρια, Μονές πολλές, που πράγματι καθιστούν αυτόν τον τόπο ιδιαίτερα ελκυστικό για τον θρησκευτικό τουρισμό. Τα χωριά μας, που κράτησαν ανέπαφη την ταυτότητά τους και που τώρα οι νεότεροι ξαναγυρίζουν πίσω με πολύ αγάπη για την οικογένεια και την ρίζα τους και τα ανακαινίζουν. Ήδη άρχισαν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον να έρθουν στην περιοχή και πολλοί από εκείνους που δεν έχουν καμία σχέση με την Αρκαδία αλλά έλκονται για επενδύσεις. Γίνεται ελκυστική η Αρκαδία. Τα μεγάλα έργα υποδομής την έφεραν πιο κοντά στα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αθήνα. Σήμερα δεν έχεις παρά να διαθέσεις μιάμιση ώρα, κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι πιο εύκολα παίρνει κανείς το δρόμο πλέον για την Αρκαδία, παρά για τα προάστια της Αθήνας. Όλα γίνονται πιο εύκολα. Η Αρκαδία μπορεί να αναπτυχθεί τουριστικά. Σε τελευταία ανάλυση, λίγα της έχουν απομείνει. Την υποστήριξη της πολιτείας την έχει. Χρειάζεται όμως ένα master plan για την Αρκαδία. Δεν γίνεται αποσπασματική πολιτική για τον τουρισμό. Ούτε με ένα μικρό ξενοδοχείο ούτε με μία μικρή τοπική παρέμβαση. Πρέπει να καθίσουμε όλοι γύρω από το τραπέζι και να δούμε την Αρκαδία συνολικά. Να εξετάσουμε τις δυνατότητές της, να δούμε ποιες είναι οι αδυναμίες – και έχει πράγματι αδυναμίες σε υποδομές. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να αναπτυχθούν εδώ, αλλά πρέπει κι εκεί να είμαστε προσεκτικοί. Χρειάζεται να γίνει μια ολοκληρωμένη μελέτη, την οποία θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης συνεπικουρικά στις προσπάθειες που ήδη έχουν γίνει και από τη Νομαρχιακή και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η ποιότητα των υπηρεσιών, είναι πολύ χαμηλή στην Αρκαδία. Μερικά πράγματα πρέπει να αλλάξουν. Σήμερα, όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες του κόσμου, Έλληνες και ξένοι, αναζητούν προορισμούς που θα διασταυρώνουν την απλότητα που τόσο πολύ λείπει από τα αστικά κέντρα, αλλά και την ποιότητα. Η Αρκαδία μπορεί να γίνει πολύ ανταγωνιστική.
Η εισήγηση του κ. Λάμπρου Αντωνάκου (από το «Αρκάδων Κοινόν») έχει τον τίτλο «Περιβάλλον και Σκουπίδια - Ας αφήσουμε λιγότερα σκουπίδια στα παιδιά μας». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, Π.Δ. 410/1995 «Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας» ΦΕΚ 231/1995 Τεύχος Α., η πρώτη, κύρια και σπουδαιότερη αρμοδιότητα των Πρωτοβάθμιων ΟΤΑ (Δήμοι, Κοινότητες) είναι η διαχείριση των αστικών και οικιακών απορριμμάτων που παράγονται από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις εντός της χωρικής αρμοδιότητας τους. Την αρμοδιότητα αυτή από παλιότερα μέχρι σήμερα, οι Δημοτικές αρχές την ασκούσαν κατά το δοκούν και ανεξέλεγκτα, παραβιάζοντας κάθε κανόνα υγιεινής των κατοίκων των περιοχών τους, όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της αντιμετώπισης του προβλήματος ήταν και είναι ο αυτοσχεδιασμός και το «ΝΑ ΞΕΦΟΡΤΩΘΟΥΜΕ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ», θεωρώντας ότι μπορούσαν και μπορούν ακόμα να αυτοσχεδιάζουν και να «ξεφορτώνονται» τα «σκουπίδια» οπουδήποτε, στις ρεματιές, στις όχθες των ρυακιών και ποταμών, στις ακτές των θαλασσών, σε βουνοπλαγιές και στα βουνά, σε απόκρημνες παραλίες και σε παραλίες λουομένων ακόμη και σε όμορο ή μη όμορο ΟΤΑ ή Νομό και οπουδήποτε μπορούσε κανείς να φανταστεί αρκεί να τα «ξεφορτώνονται». Σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατη επίσημη καταγραφή Επιτροπής του ΥΠΕΧΩΔΕ διαπιστώθηκε πως υπάρχουν 2626 [!!] ενεργοί και ανενεργοί Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) σε ολόκληρη τη χώρα. Αν και καθυστερημένα, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα διαθέτει πλέον ένα σύγχρονο και επαρκές νομοθετικό πλαίσιο (Εσωτερικό και Ευρωπαϊκό) για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Tο ισχύον νομικό πλαίσιο υπάρχει στο www.arkadonkoinon.gr-> φυσικό περιβάλλον. Ο εισηγητής εκτιμά ότι υπάρχει ανάγκη για εφαρμογή άμεσων, ουσιαστικών και ολοκληρωμένων πολιτικών διαχείρισης των απορριμμάτων από τους ΟΤΑ, αφού έχει γίνει ασφυκτικά επιτακτική από την άποψη διαθέσιμων χρονικών περιθωρίων. Ακόμα, υπάρχει ανάγκη για εκπόνηση σχεδίων εναλλακτικής διαχείρισης των αστικών αποβλήτων - απορριμμάτων και χρηματοδότησής τους εκτός από τα ανταποδοτικά τέλη των δημοτών. Η πληροφόρηση, η ενεργός συμμετοχή των διαφόρων κοινωνικών φορέων και η κοινωνική συναίνεση των πολιτών σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού, λήψης αποφάσεων και υλοποίησης έργων διαχείρισης αποβλήτων είναι μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την επιτυχία των πολιτικών και των προγραμμάτων διαχείρισης των στερεών αποβλήτων καθώς και της εναλλακτικής διαχείρισης των συσκευασιών και των άλλων προϊόντων. Ως εκ τούτου, το ζητούμενο δεν είναι ο σχεδιασμός ΧΥΤΑ αλλά ο σχεδιασμός Χ.Υ.Τ.Υ. Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων ή ΧΕΔΥ Χώρου Εδαφικής Διάθεσης Υπολειμμάτων. Το επίπεδο της διοικητικής ενότητας για το οποίο θα σχεδιαστεί ο ΧΥΤΥ ή ο ΧΕΔΥ, θα προκύψει από τα αποτελέσματα μιας συγκριτικής μελέτης για τον προσδιορισμό του οικονομικού και περιβαλλοντικού κόστους - οφέλους για το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας σε επίπεδο Επαρχίας ή Νομού (Διότι σε επίπεδο Περιφέρειας είναι βέβαιο ότι, η κατασκευή και λειτουργία ΧΥΤΥ ή ΧΕΔΥ θα είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά ζημιογόνα).
Η εισήγηση του Ηλεκτρολόγου – Μηχανικού και πολιτευτή κ. Ιωάννη Γιαννόπουλου με θέμα την «Νέες Τεχνολογίες και οι Εφαρμογές τους». Ο εισηγητής, μεταξύ των άλλων υποστηρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση και η επανάσταση της πληροφορικής είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εποχής μας, γεγονότα αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα, που επηρεάζουν όλα τα κράτη, ανεξάρτητα από το βαθμό ανάπτυξής τους. Κοινός παρανομαστής είναι η ανασφάλεια των πολιτών, που είτε βλέπουν παραδοσιακές δομές του κοινωνικού κράτους να μην επαρκούν, είτε βλέπουν νέα ανταγωνιστικά προϊόντα που εισβάλλουν σε μια μέχρι τώρα προστατευμένη αγορά. Η παγκοσμιοποίηση καθοδηγείται από τις δυνάμεις του κεφαλαίου, άλλα το ίδιο συνέβη και σε άλλες αντίστοιχες φάσεις απότομης ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, όπως στην βιομηχανική επανάσταση. Η νέα πραγματικότητα δεν καταργεί τις κοινωνικές αντιθέσεις, αλλά αποτελεί ένα διαφορετικό πλαίσιο συγκρούσεων συμφερόντων των διαφόρων τάξεων και στρωμάτων της κοινωνίας. Η άρνηση αυτής της εξέλιξης είναι αδιέξοδη, αλλά αντίθετα πρέπει να αναλύσουμε τη νέα πραγματικότητα και να παρέμβουμε σε αυτή. Όσο παγκοσμιοποιείται η οικονομική δραστηριότητα, χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, άλλο τόσο παγκοσμιοποιούνται οι κοινωνικές αντιλήψεις και απόψεις για τον εκσυγχρονισμό και εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Οι ιδέες διακινούνται πολύ πιο γρήγορα από τους ανθρώπους, τα προϊόντα ή το χρήμα. Ο πολιτισμός εδώ και αιώνες δεν γνωρίζει σύνορα και ο κόσμος χωρίς σύνορα μοιάζει όλο και πιο πολύ ένα "σφαιρικό χωριό". Όπως αυξάνει η κυκλοφορία και ο ανταγωνισμός των προϊόντων, παράλληλα δημιουργείται ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την διακίνηση και την αντιπαράθεση των ιδεών. Το μέσο είναι οι Νέες Τεχνολογίες και το Διαδίκτυο, που εκμηδενίζουν τις αποστάσεις, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά. Η επίδραση του "Μέσου" είναι προφανής για τομείς όπως η ενημέρωση και η διάδοση της γνώσης, αλλά και για παραγωγικούς κλάδους, όπως ο τουρισμός, το εμπόριο, η μουσική παραγωγή και άλλες υπηρεσίες που αποκτούν ένα παγκόσμιο ακροατήριο. Μπορεί όμως να είναι εξίσου καθοριστική ακόμα και σε παραδοσιακούς τομείς της παραγωγής, με τη διαφήμιση τοπικών προϊόντων ή την εισαγωγή τεχνογνωσίας για την αγροτική ή μικρή βιοτεχνική παραγωγή. Επιπλέον, χάρη στο διαδίκτυο δημιουργούνται νέες υπηρεσίες, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία, ακόμα και ηλεκτρονικές ταινιοθήκες. Στις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλάβουμε και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, που εξαφανίζει τη γραφειοκρατία με προφανές αποτέλεσμα την καλύτερη αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων. Οι νέες τεχνολογίες δεν περιορίζονται στην καλύτερη οργάνωση (αρχειοθέτηση, μηχανοργάνωση) και στην αύξηση της παραγωγικότητας (αυτοματισμοί), που αξιολογούνται με κλασσικές οικονομικές έννοιες. Η επανάσταση της πληροφορικής είναι το Διαδίκτυο, όπου -σχηματικά- ο αποστολέας έχει άμεση επαφή με τον παραλήπτη. Αυτό ισχύει είτε πρόκειται για παραγωγό και καταναλωτή, είτε για συγγραφέα και αναγνώστη, είτε για δημιουργό και θεατή ή ακροατή. Ισχύει για τον καθένα που θέλει να στείλει ή να λάβει ένα "μήνυμα". Αρκεί να "βγει" στο Διαδίκτυο και να το "πει" ή να δηλώσει την "παρουσία" του και να το "ακούσει". Αυτή η νέα μορφή επικοινωνίας αλλάζει δραστικά τον κόσμο για τις επόμενες γενιές, όπου τα γραπτά θα έχουν αντικατασταθεί από την ψηφιακή πληροφορία και οι τοποθεσίες, οι άνθρωποι και οι ιδέες θα "υπάρχουν" εάν "υπάρχουν" στο νέο εικονικό "περιβάλλον".
Το νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον λοιπόν έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στα οποία πρέπει να ανταποκριθούμε:
1. Ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακών υποδομών, ώστε η περιφέρεια να συμμετέχει σ' αυτήν την εξέλιξη. Από το μαθητή που αντλεί πληροφορίες από το Διαδίκτυο, μέχρι και τον επαγγελματία που ενημερώνεται για τις καινοτομίες στον κλάδο του, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι θα υπάρχουν ίσα δικαιώματα και οι ίδιες δυνατότητες πρόσβασης στο νέο περιβάλλον. Αλλιώς θα προσθέσουμε έναν επιπλέον λόγο ερήμωσης ακόμα και των βιώσιμων χωριών της Αρκαδίας.
2. Εξοπλισμός των σχολείων με ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Είναι αυτονόητο ότι παράλληλα πρέπει να εξοπλιστούν τα γραφεία των Δήμων και της Νομαρχίας. Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των ανατροπών που έρχονται. Έτσι και οι αυριανοί μαθητές θα έχουν ελλιπή μόρφωση, αν δεν έχουν εξοικείωση με τους υπολογιστές. Θα είναι οι αυριανοί αναλφάβητοι.
3. Αξιοποίηση των προγραμμάτων "Κοινωνίας της Πληροφορίας" και "Δικτυωθείτε" από τις αγροτικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Αρκαδία. Ως επαγγελματίες της πληροφορικής έχουμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε εθελοντικά τον τόπο μας.
4. Οι κοινωνικοί φορείς και οργανισμοί, τα κόμματα, πρέπει να έχουν θέση και να παρεμβαίνουν για να ευαισθητοποιήσουν και να προετοιμάσουν τους πολίτες για τα νέα κοινωνικά δεδομένα. Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι από τη φύση τους ενάντια στην κομματικοποίηση, γιατί ενισχύουν τον πολίτη, του δίνουν εφόδια για να απελευθερώσει τη δημιουργικότητά του και να ισχυροποιήσει τη θέση του. Οι εμπειρίες από τα σεμινάρια που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Πολιτικής Επιμόρφωσης είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές.
5. Τις περισσότερες φορές τα επιδοτούμενα προγράμματα αντιμετωπίζονται με μια οικονομίστικη λογική. Η πρόκληση της εποχής όμως δεν είναι βάλουμε έναν υπολογιστή για να πάρουμε κάποια κοινοτικά κονδύλια, αλλά να εκμεταλλευτούμε τα κονδύλια για να κερδίσουμε πολλά περισσότερα στο μέλλον. Προέχει λοιπόν η συνεργασία των επαγγελματιών κατά κλάδο, όπως για παράδειγμα οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Αρκαδίας.
6. Το νέο περιβάλλον είναι πολύ ανταγωνιστικό και χαώδες, οπότε -όπως φαίνεται και από την πράξη- το "μήνυμα" πρέπει να έχει ποιότητα για να φτάσει στους αποδέκτες. Ήδη υπάρχουν πολλές καλαίσθητες σελίδες συμπατριωτών μας, που μεταφέρουν την Αρκαδία σε όλο το Διαδίκτυο. Ιδιαίτερα ευχάριστη είναι και η εμφάνιση ενημερωτικών ιστοτόπων για την Αρκαδία, με αυξανόμενη δημοτικότητα. Παραθέτω στο τέλος κάποιους συνδέσμους σε τέτοιες σελίδες, ενδεικτικά μόνο. Πιστεύω όμως ότι οι προσπάθειες αυτές πρέπει να στηριχτούν από όλους μας και βέβαια την πολιτεία.
7. Χαρακτηριστικό της ποιότητας είναι η "ιδιαιτερότητα" του μηνύματος, όταν αυτό που λέμε έχει να προσφέρει κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό. Η Αρκαδία, ως χώρος με φυσική ομορφιά, πλούσιο πολιτισμό (αρχαίο και σύγχρονο) και ένδοξη ιστορία, έχει πολλά να κερδίσει από αυτήν την παγκοσμιοποίηση του πνεύματος, γιατί έχει ήδη μια "ταυτότητα", έχει ήδη το συγκριτικό πλεονέκτημα. Πιστεύω ότι πρέπει πάντα να φροντίζουμε ώστε η Αρκαδία στο Διαδίκτυο να έχει αυτήν την διακριτή "αναπτυξιακή ταυτότητα", συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά.
8. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Διαδικτύου είναι ότι αποτελεί έναν ιστό (web), όπου οι ιστοσελίδες μπορούν να συνδέονται μεταξύ τους μέσω των συνδέσμων (links), ενοποιώντας και συσχετίζοντας την πληροφορία χωρίς περιορισμούς. Η ονομασία "Ιστός" προέρχεται από αυτήν την ιδιότητα, που οδήγησε και στην δημιουργία των "webrings", διαδρομών πάνω στον ιστό με παρεμφερή θεματολογία.
Από το βήμα αυτού του πρωτοποριακού συνεδρίου προτείνω τη δημιουργία ενός τέτοιου "δακτυλίου" με Αρκαδική θεματολογία. Η πρόταση απευθύνεται καταρχήν στους διοργανωτές, αλλά και σε όλους τους συμμετέχοντες, εισηγητές και αναγνώστες.
Η εισήγηση του Αναπληρωτή καθηγητή Φυσιολογίας Ζωικών Οργανισμών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Δημήτρη Κουρέτα, με θέμα «Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα: μύθοι και αλήθειες». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι η πιο σημαντική διαπίστωση όλων όσων εγκρίνουν την χρήση της γενετικής μηχανικής στην γεωργία, είναι ότι οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) δεν είναι μόνο μια φυσική επέκταση της παραδοσιακής γενετικής βελτίωσης για την παραγωγή νέων ποικιλιών φυτών και ζώων, αλλά ότι είναι επίσης πιο ακριβής όσο και ασφαλής. Η γενετική, δηλαδή η μελέτη του γενετικού υλικού, έχει δύο βασικά συστατικά. Πρώτον, την καθαυτό πληροφορία του κάθε γονιδίου που τελικά περιέχεται στην πρωτεΐνη που αυτό κωδικεύει. Δεύτερον η γονιδιακή λειτουργία της έκφρασης των γονιδίων είναι πάρα πολύ καλά ελεγχόμενη γιατί διαφορετικά θα κινδύνευε η ολότητα των πληροφοριών που βρίσκεται σε κάθε κύτταρο του οργανισμού. Δηλαδή η γενετική πληροφορία (το DNA) ενός κυττάρου του ήπατος βρίσκεται και στα κύτταρα του νεφρού καθώς και σε όλα τα άλλα κύτταρα του σώματος μας. Αυτό απεδείχθη πρόσφατα με την δημιουργία της Dolly του πρώτου κλωνοποιημένου προβάτου, όπου το γενετικό υλικό για την γέννηση της Dolly πάρθηκε από ένα κύτταρο του μαστού ενήλικης προβατίνας, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι η γενετική πληροφορία για την δημιουργία οργανισμού (προβάτου στην προκειμένη περίπτωση) βρισκόταν στον πυρήνα ενός διαφοροποιημένου κυττάρου. Εάν τα σωστά γονίδια εκφραστούν στη σωστή χρονική στιγμή και μέσα στα σωστά κύτταρα, το γεγονός αυτό διαβεβαιώνει ότι η σωστή πρωτεΐνη και κατ’ επέκταση η σωστή λειτουργία θα συμβεί στο σωστό χρόνο και τόπο αλλά και σε σωστή ποσότητα μέσα στο σώμα. Για να πετύχει αυτό η φύση φρόντισε και δημιούργησε μηχανισμούς που επιτρέπουν ή δεν επιτρέπουν την έκφραση των γονιδίων με την μορφή μοριακού διακόπτη. Σε αντίθεση με τη φυλετική αναπαραγωγή, η γενετική μηχανική επιτρέπει την απομόνωση, αποκοπή, ένωση και μεταφορά ενός απλού γονιδίου ή πολλαπλών γονιδίων ανάμεσα σε συνολικά άσχετους οργανισμούς, σπάζοντας ταυτόχρονα και τους φραγμούς που βάζει η φύση, η οποία δεν επιτρέπει την αναπαραγωγή μη κοντινών στην εξέλιξη ειδών. Το αποτέλεσμα είναι να παράγονται συνδυασμοί γονιδίων, οι οποίοι ποτέ δεν θα συνέβαιναν στη φύση. Έτσι λοιπόν με την υπάρχουσα τεχνολογία, ο επιστήμονας επιλέγει τα κύτταρα εκείνα που έκφρασαν το γονίδιο αντίστασης στο αντιβιοτικό αφού αυτό εκφράστηκε στη θέση άλλων γονιδίων που προσπαθούσαν να εκφραστούν στην ίδια θέση, μεγιστοποιώντας έτσι την πιθανότητα να διαταραχθεί η φυσιολογική κυτταρική λειτουργία του κυττάρου ξενιστή. Τέλος, ο εισηγητής συμπεραίνει ότι: 1. Από τεχνικής άποψης, η γενετική τροποποίηση και η κλασσική βελτίωση δεν μοιάζουν σε τίποτα. 2. Οι ΓΤΟ (φυτά ή ζώα) αρχίζουν την ζωή τους στον δοκιμαστικό σωλήνα. 3. Η γενετική μηχανική χρησιμοποιεί τεχνητά φτιαγμένο γενετικό υλικό από διάφορους οργανισμούς και το εισάγει σε άλλους συνήθως εξελικτικά απομακρυσμένους. 4. Η γενετική τροποποίηση μέσω της γενετικής μηχανικής συνήθως διαταράσσει την αρχιτεκτονική του γενώματος του ξενιστή, με απρόβλεπτες συνέπειες στον ξενιστή. Έτσι δεν είναι το γεγονός ότι η γενετική τροποποίηση είναι εξ ορισμού επικίνδυνη. Είναι το ότι η γενετική τροποποίηση δημιουργεί απρόβλεπτες και συχνά μη επιδιωκόμενες βιοχημικές αλλαγές στον ξενιστή, που κάνουν τον ΓΤΟ να πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ‘νέος’ οργανισμός που δεν γνωρίζουμε αν περιέχει τοξικές ουσίες που δεν περιείχε, είτε νέα προϊόντα με αντιγονικά αλλεργιογόνο δράση. Οι ΓΤΟ δεν είναι ούτε πιο ακριβής ούτε πιο ασφαλής επιλογή, από ότι δημιουργεί η κλασσική γενετική βελτίωση γιατί παραβιάζει τις βασικές αρχές της γενετικής λειτουργίας, ενώ η κλασσική μέθοδος διατηρεί τις αρχές της φύσης στα γενετικά συστήματα, δημιουργεί διασταυρώσεις μεταξύ συγγενών ειδών και διατηρεί την φυσική ιεραρχία του γενώματος. Για τούτο τον λόγο οι τροφές που προκύπτουν από ΓΤΟ απαιτούν εντελώς διαφορετικούς μηχανισμούς ελέγχου της ασφάλειας των τροφών . Δεν αρκούν μόνο τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την αγροτική απόδοση, για να χαρακτηρίσει κανείς ακριβές και ασφαλές το νέο οργανισμό ( φυτό ή ζώο).
Η εισήγηση του Οικονομολόγου κ. Κώστα Μαρινάκου με θέμα «Προσεγγίσεις για μια πολιτική αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης στην ορεινή Αρκαδία», υποστηρίζει ότι οι ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν μέχρι σήμερα οι ορεινές περιοχές, όπως ένα μεγάλο τμήμα του Νομού Αρκαδίας, αποτελούν και τα βασικά αίτια που η περιοχή αυτή δεν ακολούθησε τους ρυθμούς ανάπτυξης των αντίστοιχων πεδινών και πολύ περισσότερο των αστικών και βιομηχανικών κέντρων. Η μορφολογία του εδάφους, οι κλιματολογικές συνθήκες και η σε αρκετά μεγάλη απόσταση και μικρή σε αριθμό δημιουργία οικιστικών συνόλων σε συνδυασμό με τις ελλιπείς η ανεπαρκείς υποδομές, την μικρή συμμετοχή και το περιορισμένο ενδιαφέρον τόσο κρατικών όσο και ιδιωτικών φορέων για συμβολή στην κάθε μορφή ανάπτυξης, οι δυσκολίες πρόσβασης, η πληθυσμιακή συρρίκνωση, η εγκατάλειψη παραδοσιακών δραστηριοτήτων αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις η υπερεκμετάλλευση (βόσκηση , υλοτομία κ.λ.π), αποτελούν ορισμένα μόνο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ορεινές και ημιορεινές αγροτικές περιοχές του Νομού και έχουν σαν αποτέλεσμα την σημαντική υποβάθμιση του περιβάλλοντος ( διάβρωση, μείωση υδάτινων αποθεμάτων, απώλεια ειδών χλωρίδας και πανίδας, κ.λ.π). Ειδικότερα εξετάζει την περίπτωση της ορεινής και αγροτικής περιοχής του Λουσίου ποταμού, επαρχίας Γορτυνίας Νομού Αρκαδίας. Η ορεινή και αγροτική περιοχή του Λουσίου περιλαμβάνει το σύνολο της κοιλάδας του ποταμού που διασχίζει από Βορρά προς Νότο τη επαρχία Γορτυνίας του Νομού Αρκαδίας. Παρόλο που βρίσκεται καταμεσής ενός κατ’ εξοχήν ορεινού τοπίου, η Γορτυνία προβάλλει ένα ιδιαίτερο πρόσωπο, καθώς οι καταπράσινες κοιλάδες αντιτάσσονται στους ασβεστολιθικούς όγκους και τα βαθιά φαράγγια. Το ανάγλυφο της ευρύτερης περιοχής σχηματίζει ένα υψίπεδο μέσου υψομέτρου 900 μ. και επιφανείας πάνω από 1000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, χωρίς ξεκάθαρη ορεογραφική δομή, που συντίθεται από γυμνές ασβεστολιθικές κορυφές, συχνά ψηλότερες από 1100 μ. Οι βόρειοι ορεινοί όγκοι η άλλως « βουνά των Λαγκαδίων», και οι νότιοι τα λεγόμενα «Γορτυνιακά βουνά». Και τα δύο συγκροτήματα φτάνουν τα 1500 μ. Στα Γορτυνιακά βουνά εντάσσονται και τα υψώματα πάνω από τη Βλαχόραφτη και τη Ζάτουνα, καθώς έχουν κοινά φυσιογνωμικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Η κοιλάδα του ποταμού , ο οποίος σχηματίζει έναν φυσικό άξονα και αποτελεί παρακλάδι του υδρογραφικού ιστού του Αλφειού, φιλοξενεί σημαντικές οικιστικές συγκεντρώσεις , εύφορες γεωργικές εκτάσεις και το βασικό οδικό άξονα της περιοχής. Στα βόρεια , όπου το ανάγλυφο δεν πέφτει κάτω από τα 900 μ., οι οικισμοί σκαρφαλώνουν πολύ ψηλά, ενώ στη περιοχή της συμβολής του Λουσίου με τον Αλφειό, αυτοί βρίσκονται αισθητά χαμηλότερα, ακολουθώντας τη διαμόρφωση του ανάγλυφου.(πηγή – Γενική Γραμματεία Πελοποννήσου). Στο κέντρο, ωστόσο, η Στεμνίτσα και η Δημητσάνα με τα μοναστήρια τους και τους δορυφορικούς οικισμούς Ζάτουνα , Ζυγοβίτσι, Ελληνικό, Καρκαλού, Ατσίχολο, Βλαχόραφτη και Καρύταινα δημιουργούν ένα ανοικτό σύστημα οικονομικών σχέσεων που μάλλον αγνοεί την τοπογραφία και συνδέεται με την οικιστική οργάνωση μιας πολύ ευρύτερης ζώνης.
Στεμνίτσα και Δημητσάνα στην ανάλυση μας αποτελούν τον κύριο πόλο και τη βάση τουριστικής ανάπτυξης, και ταυτόχρονα το κέντρο αναφοράς ολόκληρης της περιοχής. Προτείνεται δε ο πόλος αυτός να συνδέεται δορυφορικά με μικρότερες κοινότητες και με όμορους Δήμους της ευρύτερης περιοχής, που θα απαιτούν δυναμική παρουσία στο χώρο, τόσο από τα εξειδικευμένα χαρακτηριστικά που διαθέτουν, όσο, κυρίως από την ώθηση και την ενέργεια που ο κεντρικός πόλος θα μεταδίδει σε αυτά.
Όλη η περιοχή του Λουσίου έχει πολλές πηγές και άφθονα τρεχούμενα νερά, που χρησιμοποιούνται στην άλεση του σταριού, το λανάρισμα και το πλύσιμο υφαντών, την παραγωγή μπαρούτης αλλά και την ενάσκηση δραστηριοτήτων περιπέτειας που συνδέονται με το υδάτινο στοιχείο του ποταμού(rafting-kayak). Διαθέτει τεράστια ποικιλία πανίδας και χλωρίδας, καθώς επίσης τοπία εκπληκτικής ομορφιάς, χωριά μέσα σε δάση και χαράδρες, ερείπια μύλων, ξεχασμένα γεφύρια, μοναστήρια και ξωκλήσια.
Τέλος, ο εισηγητής προτείνει μια σειρά μέτρων τουριστικής πολιτικής που ενισχύουν την προώθηση των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Η εισήγηση του βιοκαλλιεργητή – Οινοποιού Ευάγγελου Καλόγρη έχει τον τίτλο «Οι βιοκαλλιέργειες στην Αρκαδία, το παράδειγμα της αμπελοκαλλιέργειας». Ο εισηγητής αναφέρεται στα αδιέξοδα της σημερινής «συμβατικής» γεωργίας (υψηλό κόστος, μείωση των επιδοτήσεων, χαμηλές τιμές σε μη ανταγωνιστικά προϊόντα) που έχουν οδηγήσει το μεγαλύτερο μέρος του αγροτικού πληθυσμού σε οικονομική δυσπραγία, που πολλές φορές φτάνει στα όρια της φτώχειας με αποτέλεσμα για μια ακόμη φορά την επιλογή της εσωτερικής μετακίνησης σε πιο σίγουρες πηγές εσόδων (εργάτες, η τεχνίτες στα αστικά κέντρα) αποδυναμώνοντας έτσι την αρκαδική ύπαιθρο. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η Βιοκαλλιέργεια βρήκε πρόσφορο έδαφος στην Αρκαδία από τις αρχές του 1994, όταν άρχισαν να εντάσσονται τα πρώτα αγροκτήματα σύμφωνα με ευρωπαϊκό κανονισμό 2092/91 πιστοποίησης και ελέγχου βιολογικών προϊόντων. Στα αδιέξοδα αυτά η Βιοκαλλιέργεια έχει να προτείνει ένα πρότυπο μικρών η μεσαίων οικογενειακών μονάδων, που ασχολούνται με την παραγωγή επώνυμων ποιοτικών προϊόντων, οργανώνουν επισκέψιμα αγροκτήματα και μέσω αυτών έρχονται σε επαφή με τον καταναλωτή δημιουργώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και κατανόησης. Το πρότυπο αυτό δοκιμασμένο σε πολλές χώρες της Ευρώπης, έχει την δυνατότητα, εκτός από του ότι είναι βιώσιμο οικονομικά, να προάγει την φιλοσοφία της αρμονικής συμβίωσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον αναγνωρίζοντας τον εαυτό του σαν αδιάρρηκτο μέρος του Σύμπαντος. Ιδέες που δίνουν μια νέα προοπτική στις ξεπερασμένες ιδεολογίες και στα Ας φροντίσουμε λοιπόν να παντρέψουμε τις ιδέες της Βιοκαλλιέργειας με τις ιδέες του Αρκαδισμού και να προσκαλέσουμε νέους ανθρώπους με αγωνίες και οράματα να έρθουν να ζήσουν στην Αρκαδία τονώνοντας έτσι τον γηρασμένο και κουρασμένο κοινωνικό ιστό της Αρκαδίας. Τέλος προτείνει: 1η Ενημέρωση μέσω των υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης των δυνατοτήτων της κάθε περιοχής (τοπικά αγροτικά προϊόντα, μικρές κτηνοτροφικές μονάδες, ανάπτυξη αγροτουρισμού) τις διαθέσιμες αγροτικές εκτάσεις (προς ενοικίαση η εκμετάλλευση) τα υπάρχοντα κοινοτικά προγράμματα ενισχύσεων και τέλος την διάθεση της τοπικής κοινωνίας να υποστηρίξουν καινοτόμες προτάσεις Η παρούσα ιστοσελίδα θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη στην παροχή τέτοιων πληροφοριών.2η Οργάνωση ενός δικτύου προώθησης των παραγόμενων βιολογικών και παραδοσιακών προϊόντων, αλλά και υπηρεσιών στην Ελληνική αλλά και διεθνή αγορά. 3η Δημιουργία ενός λογότυπου για τα αρκαδικά προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία πρέπει να τηρούν ορισμένες προδιαγραφές ποιότητας και υγιεινής Το λογότυπο αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με την ιστορία και τον μύθο της περιοχής και να είναι ευρέως αναγνωρίσιμο. 4η Καμπάνια στην οποία να συμμετέχουν φορείς, ομάδες, άτομα προκειμένου να χαρακτηριστεί η Αρκαδία ως ευαίσθητη οικολογικά περιοχή. Ταυτόχρονα να γίνει προσπάθεια για τον περιορισμό των χημικών παρεμβάσεων, τη σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων κλπ.
Η εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου της AFC - Arcadian Consultants κ. Γ. Μαλιφούκα έχει τον τίτλο «Μεταλιγνιτική Εποχή στην Αρκαδία». Ο εισηγητής αναφέρει ότι με το άρθρο 20 του Νόμου 2446/ ΦΕΚ Α 276/19.12.1996 θεσπίσθηκε αντισταθμιστικό Τέλος Ανάπτυξης βιομηχανικών περιοχών παραγωγής ρεύματος από θερμικούς λιγνιτικούς σταθμούς των Νομών Φλώρινας, Κοζάνης και Αρκαδίας, ποσοστού 0,4 % επί του κύκλου εργασιών της ΔΕΗ. Χάριν συντομίας το Τέλος αυτό συνηθίζεται να αποκαλείται και «Λιγνιτόσημο». Το Υπουργείο Ανάπτυξης εφαρμόζοντας το νόμο αυτό εξέδωσε πριν οκτώ χρόνια την υπ’ αρ. Δ5-ΗΛ/Β/Φ.5.179/14812/22.7.1997 Υπουργική Απόφαση με την οποία καθόρισε τα θέματα των Ειδικών Αναπτυξιακών Προγραμμάτων ανά πενταετίες, το είδος των έργων που χρηματοδοτούνται καθώς και τα όργανα που καταρτίζουν και ελέγχουν την πορεία του προγράμματος. Στην Αρκαδία αυτό αφορά σε τέσσερις όμορους Δήμους του Λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης που δέχονται άμεσες και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από το Λιγνιτικό Ενεργειακό Κάστρο της ΔΕΗ Α.Ε. και γι’ αυτό ορίσθηκαν συνδικαιούχοι των χρηματοδοτήσεων του Ε.Α.Π. με ποσοστά κατανομών ανάλογα με τον πληθυσμό, την έκταση κλπ. Η ΤΕΔΚ Αρκαδίας και το Νομαρχιακό Συμβούλιο Αρκαδίας ανέλαβαν να γνωμοδοτήσουν για τις προτάσεις κατάρτισης των πενταετών ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων, και ιδρύθηκε μάλιστα στην Αρκαδία ένας αυτόνομος φορέας διαχείρισης του Ε.Α.Π. με τη μορφή Ανώνυμης Εταιρίας και με την επωνυμία ΑΡΚΑΔΙΑ Α.Ε. Για την πενταετία 2002-2006 οι γνωμοδοτήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού εκφράστηκαν με αποφάσεις του Διοικ. Συμβουλίου της ΤΕΔΚ Αρκαδίας αρ. 110/2001 και του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αρκαδίας αρ. 92/2001 και εγκρίθηκαν σε δύο συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου , στις 13.12.2001 και 20.12.2001. Το Β΄ Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης (ΕΑΠ 2002-2006) εγκρίθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή με την απόφαση αρ. 2557/30-7-2002 του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Πελ/σου, και προβλέπει σχετικές χρηματοδοτήσεις κατά θέμα. Με δεδομένη τη σημερινή Ενεργειακή Πολιτική της Ευρ. Ένωσης και τα οξυνόμενα περιβαλλοντικά / κλιματολογικά προβλήματα των εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (CO2) και λοιπών «αερίων του θερμοκηπιακού φαινομένου» όπως SO2, CH4, NOx κλπ., προβλέπεται μία γενικευμένη περιοριστική τάση στη λειτουργία Λιγνιτικών Θερμοηλεκτρικών Σταθμών. Τούτο σημαίνει είτε τη βαθμιαία κατάργησή τους είτε την τεχνολογική αναβάθμισή τους, ώστε να διατηρηθούν σε λειτουργία με όσο το δυνατό χαμηλότερες εκπομπές CO2 και SO2. Προφανώς, καθαρά εθνικοί λόγοι (ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού, απεξάρτηση από μονοπώλια καυσίμων, ισορροπία δικτύου) επιβάλλουν όπως τα «στρατηγικά» θερμοηλεκτρικά εργοστάσια της ΔΕΗ Μεγαλόπολης συνεχίσουν να λειτουργούν όσο είναι εφικτό στο μέλλον, επεκτείνοντας στο ανώτατο τεχνολογικό όριο τη διάρκεια της εκμετάλλευσής τους. Σημειωτέον ότι τα εργοστάσια αυτά περιλαμβάνουν 4 Μονάδες, οι δύο εκ των οποίων τέθηκαν σε λειτουργία προ τριανταπέντε ετών και πλέον. Τούτο όμως σημαίνει ότι ειδικά για τη ΔΕΗ Μεγαλόπολης η επιλογή της Τεχνολογικής Αναβάθμισης προς περιορισμό των εκπομπών μη-ανακυκλούμενου CO2 και κατά μείζονα λόγο του νοσογόνου παράγοντα SO2, συνιστά μία επιβεβλημένη, επίκαιρη και επείγουσα πολιτική απόφαση, η οποία πρέπει να ληφθεί χωρίς καθυστέρηση, προς εναρμονισμό της χώρας με τις τρέχουσες Οδηγίες της Ευρ. Επιτροπής.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, είναι απόλυτα αναγκαία η ένταξη στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Ν. Πελοποννήσου (και ειδικά στη Λακωνία) νέων μονάδων παραγωγής από Αιολική Ενέργεια , με ρυθμό εισαγωγής έως και 100 ΜW κατ’ έτος, αρχής γενομένης από το 2005 και έτσι ώστε μέχρι το έτος 2010 να επιτευχθεί υποκατάσταση λιγνιτικής ισχύος αιχμής, από καθαρή Αιολική Ενέργεια, και να προσεγγίσει τα 500 ΜW στην Πελοπόννησο.
Τούτο από διοικητικής πλευράς είναι εφικτό, καθώς η Περιφ. Πελ/σου έχει ήδη εγκρίνει αντίστοιχο πλήθος ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων.
Η εισήγηση του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Δημήτρη Λαγού έχει τον τίτλο «O αγροτουρισμός ως παράγοντας ανάπτυξης του νομού Αρκαδίας». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι η τουριστική τάση που διεθνώς επικρατεί είναι οι διακοπές των ολίγων ημερών (short – breaks) και των περισσοτέρων τμημάτων στη διάρκεια του έτους η οποία προσφέρει στις αγροτικές περιοχές ευκαιρίες για αξιοποίηση των τοπικών πόρων και για δημιουργία νέων οικονομικών δραστηριοτήτων. Στη διεθνή τουριστική βιβλιογραφία απαντώνται συχνά οι έννοιες αγροτικός τουρισμός, γεωργικός τουρισμός, τουρισμός υπαίθρου, αγροτοτουρισμός και ο αγροτουρισμός οι οποίες πολλές φορές συγχέονται μεταξύ τους εννοιολογικά και υπάρχει σχετική αλληλοεπικάλυψη. Ειδικότερα, ο αγροτουρισμός (Agrotourism) μπορεί να οριστεί ως εκείνη η δραστηριότητα που αναπτύσσεται στον αγροτικό χώρο από αγρότες κατά κύριο επάγγελμα που είναι μόνιμοι κάτοικοι μιας περιοχής και έχουν ως κύριο σκοπό την ενίσχυση του αγροτικού τους εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας με την εκμετάλλευση τουριστικών καταλυμάτων (ενοικιαζόμενα δωμάτια, πανσιόν, ξενώνες, κάμπινγκ), την τροφοδοσία των τουριστικών μικρομονάδων με προϊόντα τοπικής παραγωγής, την ανάπτυξη άλλων δραστηριοτήτων που συνδέονται συμπληρωματικά με τον τουρισμό. Ο αγροτουρισμός δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή «κλίνης και στέγης» που συνήθως είναι κατάλληλα διαμορφωμένη σε σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής ή στην παροχή σπιτιών που διαθέτουν έναν αξιόλογο τοπικό χαρακτήρα, αλλά περιλαμβάνει και μικρές μονάδες παραγωγής, όπως πρατήρια διάθεσης ειδών λαϊκής τέχνης, οικοτεχνίες, χειροτεχνίες, μανάδες άθλησης – σπόρ, οργανωμένα κέντρα εκπαίδευσης και παροχής ειδικών υπηρεσιών, ταβέρνες, εστιατόρια, παραδοσιακά καφενεία, αναβίωσης παραδοσιακών πολιτιστικών εθίμων κλπ. Ως εκ τούτου, ο αγροτουρισμός, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει μια κατάλληλη στρατηγική για την τοπική ανάπτυξη και να συμβάλλει στην ενδογενή ολοκληρωμένη ανάπτυξη που δένει αρμονικά με τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες κάθε περιοχής και να αποτελέσει ουσιαστική αναπτυξιακή παράμετρο στα προγράμματα τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης.Ο αγροτουρισμός στη διεθνή πρακτική έχει επικρατήσει με τις ακόλουθες δύο βασικές μορφές. Τη μορφή των διακοπών σε αγροκτήματα «Farm house holidays” που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε χώρες, όπου η έννοια «αγρόκτημα» είναι συνυφασμένη με τη γεωργική εκμετάλλευση (Αυστρία, Γερμανία κλπ) και οι φιλοξενούμενοι συμμετέχουν στη ζωή των αγροτών και τις αγροτικές δραστηριότητες. Τη μορφή των διακοπών σε αγροτουριστικά καταλύματα που παρέχουν «κλίνη και πρωινό» - “Bed and breakfast” - που αφορά στη δημιουργία τουριστικών καταλυμάτων και ενοικιαζομένων δωματίων σε εξωαστικούς μικροσυνοικισμούς ή σε αγροτικά καταλύματα (αγροικίες) που βρίσκονται μέσα στον αγροτικό οικισμό και παρέχουν φιλοξενία τουριστών σ’ αυτά. Το σύστημα αυτό προσιδιάζει ιδιαίτερα σε χώρες, όπως είναι η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ιρλανδία Στην Ελλάδα ο αγροτουρισμός αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του γενικού τουρισμού της δεκαετίας του 1980 με τη θέσπιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων (Μ.Ο.Π.) και ειδικότερα του Κανονισμού ΕΕ 2088/85. Στη συνέχεια, διευρύνθηκε η ενθάρρυνση εφαρμογής αγροτουριστικών επενδύσεων στο πλαίσιο της διαρθρωτικής πολιτικής της Ε.Ε με τους Κανονισμούς Ε.Ε, 797/85, 2328/91, 950/97, Π.Ε.Π. (1994-1999), τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες Leader Ι (1991-1993), Leader ΙΙ (1994–1999) και Leader Plus (2000-2006). Ακόμα, έχουν αναπτυχθεί μια σειρά από αγροτουριστικές πρωτοβουλίες φορέων της Δημόσιας Διοίκησης, όπως της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, του Ελληνικού Οργανισμού Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Χειροτεχνίας (Ε.Ο.Μ.Μ.Ε.Χ.) των Ο.Τ.Α. και του συνεταιριστικού χώρου (ΠΑ.ΣΕ.ΓΕ.Σ.) κ. ά.. Στο βάση του παραπάνω θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου, αναπτύχθηκαν αξιόλογες προσπάθειες αγροτουρισμού, με τη μορφή της φιλοξενίας Σημαντικότερες πρωτοβουλίες θεωρούνται αυτές που έγιναν από τους Γυναικείους Αγροτουριστικούς Συνεταιρισμούς στα Αμπελάκια Θεσσαλίας (1984), στην Πέτρα της Μυτιλήνης(1984), στα Μαστιχοχώρια της Χίου, στην Αράχοβα της Βοιωτίας, στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών και στη Μαρώνεια Ροδόπης (1985), στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών (1992), στην Ζαγορά Πηλίου (1993), στη Δαδιά Σουφλίου και στους Ψαράδες της Φλώρινας (1994), στην Πορταριά Πηλίου (1997), στην Αλιστράτη Σερρών (1997),στην Άνω Καλλινίκη Φλώρινας (1997), στη Γλώσσα Σκοπέλου (1999) και το Δίκτυο Αγροτουρισμού στον Αποκόρωνα Κρήτης (2001). Συνεπώς, ο αγροτουρισμός στην Ελλάδα, εκ των πραγμάτων, στηρίζεται σε μια άλλη βάση και είναι συνδεδεμένος με την τοπική ιδιαιτερότητα κάθε περιοχής και το βαθμό ανάπτυξης τοπικών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Κατωτέρω, αναφέρεται ένα ευρύ φάσμα ενδεικτικών προτάσεων για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού στην Αρκαδία που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περαιτέρω από τους φορείς άσκησης πολιτικής σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι κυριότερες των προτάσεων είναι οι ακόλουθες: Δημιουργία οργανωμένων χώρων αναψυχής / άθλησης και περιπάτου στο Μαίναλο και άλλες συνοδευτικές δραστηριότητες (π.χ. ορειβασία, αναρρίχηση, ορεινό αλεξίπτωτο κ.λπ.). Προώθηση αθλητικού τουρισμού (π.χ. διενέργεια αγώνων ποδηλάτου και μοτοσικλέτας). Δημιουργία παραδοσιακών ξενώνων. Ανάδειξη περιπατητικών μονοπατιών στα φαράγγια Μυλάοντος και Τουθόα. Δημιουργία πολιτιστικών και ιστορικών διαδρομών. Προώθηση θρησκευτικού τουρισμού μέσω των μοναστηριών. Δημιουργία φυσικού πάρκου που να λειτουργεί ως ανοικτό ανθρωπογεωγραφικό σύστημα. Δημιουργία συνεδριακών κέντρων είτε αυτόνομα σε συγκροτημένα τουριστικά καταλύματα είτε σε συνδυασμό με αθλητικά κέντρα. Δημιουργία δικτύου πάρκων ή προστατευομένων φυσικών πάρκων. Κατασκευή/ Δημιουργία ορθόδοξου πολιτιστικού κέντρου στη Δημητσάνα. Προώθηση οικολογικού τουρισμού. Δημιουργία δικτύου ποδηλατικών διαδρομών. Δημιουργία ενός εξειδικευμένου θεματικά Πολιτιστικού Δικτύου στην Τρίπολη το οποίο θα είναι συνδεδεμένο με το Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων άλλα και με τα άλλα δίκτυα πολιτιστικής επικοινωνίας της χώρας αλλά και του εξωτερικού. Ανάδειξη και οργάνωση τοπικών περιφερειακών τουριστικών διαδρομών με βάση θεματικά οργανωμένες πολιτιστικές δραστηριότητες γύρω από τις επιλεγμένες πόλεις - κόμβους του Δικτύου. (π.χ. Ολυμπία – Ηραία – Θέλπουσα – Άκοβα Λίμνη Λάδωνα – Μέγα Σπήλαιο – Αγία Λαύρα – Μαντινεία –Τεγέα κλπ.). Ανάδειξη μνημείων και Αρχαιολογικών χώρων σε σύγχρονους και άριστα οργανωμένους πόλους έλξης επισκεπτών. Συντήρηση και αναστήλωση Αρχαίων Θεάτρων και χώρων εκδηλώσεων με στόχο την επαναλειτουργία τους και την ανάπτυξη σ’ αυτούς σύγχρονων πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ίδρυση ωδείου με την επωνυμία «Ο Δ. Μητρόπουλος» κυρίως για βυζαντινή και ευρωπαϊκή εκκλησιαστική μουσική. Έκδοση τουριστικού οδηγού Αρκαδίας. Αξιοποίηση της Λίμνης Λάδωνα. Αναβίωση και προβολή παραδοσιακών και λοιπών εκδηλώσεων του νομού. Διαμόρφωση χώρων περιπάτου, θέας και αναψυχής. Δημιουργία τουριστικών περιπτέρων. Αξιοποίηση σπηλαίων. Δημιουργία παρατηρητηρίων πουλιών και χώρων θέας. Ανάδειξη ορεινών παραδοσιακών χωριών. Αξιοποίηση των αρχαιολογικών, ιστορικών χώρων (π.χ. Πύργος Πλαπούτα στο Παλούμπα Ηραίας), καθώς και του παραδοσιακού περιβάλλοντος για μορφωτικό, πολιτισμικό συνεδριακό οικολογικό τουρισμό και αργοτουρισμό. Οι παραπάνω προτάσεις πρέπει περαιτέρω να εξειδικευτούν ως προς την οικονομική τους βιωσιμότητα και την κοινωνική τους εφικτότητα – σκοπιμότητα – ρεαλιστικότητα και να υλοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς της ιδιωτικής και δημόσιας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας.
Η εισήγηση του υποψήφιου διδάκτορα της αγροτικής οικονομίας του πανεπιστημίου του Missouri κ. Α. Χύμη έχει τον τίτλο «Αγροτική Οικονομία και Προοπτικές Ανάπτυξης της Αρκαδίας». Ο εισηγητής ξεκινώντας από το φλέγον θέμα της παγκοσμιοποιήσεως κρίνει ότι είναι χρήσιμο να δοθεί ένας ορισμός αυτής. Συνήθως ορίζεται ως η αύξηση του εμπορίου ως ποσοστό επί του συνολικού εγχωρίου προϊόντος. Μείωση των δασμών και εν γένει διευκόλυνση της διακινήσεως εμπορευμάτων, χρημάτων αλλά και ανθρώπων από χώρα σε χώρα αποτελούν τον πυρήνα της παγκοσμιοποιήσεως ή, άλλως, απελευθερώσεως των αγορών. Η τεχνολογία παίζει επίσης καταλυτικό ρόλο μίας και τα κόστη μεταφοράς πληροφοριών, χρημάτων, και πάσης φύσεως αγαθών έχουν μειωθεί δραστικά σε σχέση με μόλις λίγες δεκαετίες πριν. Παγκοσμίως, αλλά ιδιαιτέρως στην Ευρώπη, παρατηρείται μία τάση των καταναλωτών για προϊόντα όχι μόνο καλής ποιότητος, υγιεινά και ασφαλή (ιδιαίτερα μετά τα προβλήματα των διοξινών, και της σπογγώδους εγκεφαλοπαθείας), αλλά και για προϊόντα αγνά, γνήσια, τοπικής παραγωγής, με παράδοση και ιστορία και παραγόμενα με τρόπους που σέβονται το περιβάλλον. Ο τουρίστας της Αρκαδίας –Έλληνας και ξένος– δεν θέλει να φάει μαρμελάδα και βούτυρο Δανίας που άλλωστε μπορεί να το βρει παντού, ίσως και σε καλύτερη τιμή αλλά κάτι διαφορετικό, εντόπιο προϊόν, παραδοσιακό, συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου που επισκέπτεται. Μία τάση που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες στις θεωρούμενες ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, είναι η αντιστροφή του φαινόμενου της αστυφιλίας. Δηλαδή περισσότεροι άνθρωποι μετακινούνται από τα μεγάλα αστικά κέντρα προς τις αγροτικές περιοχές παρά το αντίθετο. Η τάση αυτή διαφαίνεται και στην Ελλάδα σιγά-σιγά. Αυτοί που ζούμε στις πόλεις προσπαθούμε να ξεφύγουμε από τους φρενήρεις ρυθμούς εκδράμοντας τα Σαββατοκύριακα στην ύπαιθρο χώρα. Όμως ακόμα και αυτές οι αποδράσεις δεν φαίνεται να μας βοηθούν ιδιαίτερα αφού ο τρόπος με τον οποίον δρούμε είναι αγχωτικός. Η έξοδος του Σαββατοκύριακου έχει γίνει και αυτή μέρος της ρουτίνας και εκτελείται βιαστικά και με άγχος. Αυτό που μένει σαν λύση είναι η μετοίκηση στην ύπαιθρο. Βέβαια αυτό προϋποθέτει υποδομές και κυρίως δημιουργία θέσεων εργασίας. Η αρχή είναι λίγο δύσκολη. Όταν ο αριθμός αυτός που φεύγουν από τις πόλεις για να ζήσουν σε κωμοπόλεις και χωριά αυξηθεί, θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν από την αυξανομένη ζήτηση σε αγαθά και υπηρεσίες των νέων κατοίκων. Η Αρκαδία έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από την πρωτεύουσα και θα είναι από τις πρώτες επιλογές των δυσαρεστημένων κατοίκων αυτής. Η φύση, η ιστορία, οι μύθοι και τα μυστήρια που καλύπτουν τα δάση και τα φαράγγια της αποτελούν μέγα θέλγητρο πολύ δύσκολο για κάποιον να αντισταθεί.
Η Αρκαδία αποτελεί κεφάλαιο, αποτελεί σημείο αναφοράς. Το μέλλον θα είναι, πρέπει να είναι λαμπρό. Οι ευθύνες θα βαρύνουν εμάς διότι εμείς και μόνον εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τον τόπο μας και ουδείς άλλος. Οι εποχές μεταθέσεως ευθυνών τόσο προσφιλές σπόρ στους Έλληνες έχουν περάσει. Στο χέρι μας είναι η ανάπτυξη και το μέλλον της Αρκαδίας στο χέρι μας και η καταστροφή της. Οι ιδέες και οι ευκαιρίες, όπως κατέδειξε τούτη η εισήγησις, υπάρχουν, αρκεί να το θελήσουμε. Οι επόμενες γενεές θα μας κρίνουν.

2η θεματική ενότητα: Αρκαδίες του Κόσμου

· Η εισήγηση του σκηνοθέτη κ. Αλέξανδρου Παπαηλιού έχει θέμα «Στις απαρχές της καλλιτεχνικής Αρκαδίας». Αφορμή των σκέψεων του στάθηκαν δύο γεγονότα, ένα αισιόδοξο και ένα παράδοξο γεγονός. Το ευχάριστο και αισιόδοξο γεγονός, ήταν το ανέβασμα ενός αρχαίου δράματος από πολύ νέα παιδιά στον χώρο της βίλας του Ηρώδη. Αισθάνθηκα ότι εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη ουσιαστικής προσέγγισης διαχρονικών αξιών. Το παράδοξο, αφορά τη τυχαία συνάντησή μου πριν λίγες μέρες μ’ ένα ελάφι, σε μια πλαγιά στα βουνά της Αρκαδίας. Για να είμαι ειλικρινής νόμιζα ότι αυτό το είδος είχε για πάντα εξαφανιστεί από το φυσικό του χώρο. Το θέατρο και το ελάφι. Ο πολιτισμός και η φύση. Στην ουσία πρόκειται για τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Μια σχέση που έχει διάρκεια όση ακριβώς και το ανθρώπινο γένος. Όλοι οι ιστορικοί πολιτισμοί καθορίστηκαν από την προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν ή να υποτάξουν τη φύση. Στη διαπάλη ή την αντιπαλότητα μαζί της. Η διαπάλη μας με τη φύση έκρυβε ανέκαθεν μέσα στον πυρήνα της, την απελευθέρωση της επιθυμίας του ανθρώπου να ολοκληρωθεί. Η φύση όμως μετά την εποχή της θεάς Άρτεμις, στην ουσία παραμένει πάντα μια εσωτερικευμένη θεατρική σκηνή στην οποία το ανθρώπινο υποκείμενο προβάλλει την αγάπη και τις ταυτίσεις του, τις ασυνείδητες ερμηνείες και τα σύμβολα.
Όλοι ξέρουμε ασφαλώς, ότι η Αρκαδία συμβολίζει στη σκέψη των ρομαντικών ποιητών και φιλοσόφων εκείνον τον γήινο παράδεισο. Αυτός ο συμβολισμός δεν είναι τόσο απλός και οι ρίζες του είναι πολύ βαθιές. Ο δυτικός πολιτισμός αναζητώντας και αναπολώντας για δικές του ανάγκες τη σχέση του με το απώτατο παρελθόν, που η κοινωνική και οικονομική εξέλιξη έβαζε στο περιθώριο, ενσωμάτωσε κυρίως καλλιτεχνικά, τόπους, μύθους και εικόνες από προγενέστερους πολιτισμούς. Η Ελλάδα και η Αρκαδία ειδικότερα για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους, υπήρξαν προνομιακοί χώροι για την άντληση «χρυσών συμβολισμών». Σήμερα βιώνουμε ένα πολιτισμό που στηρίζεται πολύ στην φιλολογία της προόδου. Ο σημερινός άνθρωπος καυχιέται ότι διανύει το τελικό στάδιο απεξάρτησης από τα δεσμά της φύσης. Ανεξάρτητα αν δικαιωθεί ή όχι – γιατί είναι ένας δρόμος με ασύλληπτους κινδύνους και ευκαιρίες, η βαθύτερη αυτή του τάση, έχει πραγματικές διαστάσεις. Άλλοτε ως δημιουργός, άλλοτε ως καταστροφέας, άλλοτε ως Σίσυφος, ο άνθρωπος από τη στιγμή που έχασε τον παράδεισο (πραγματικά ή συμβολικά) περιπλανιέται βάζοντας κάθε φορά νέους στόχους, έχοντας πάντα την ανάμνηση του χαμένου παράδεισου, προσπαθώντας να απομακρυνθεί από το άγχος του θανάτου. Η φύση δεν μας έκανε μόνους. Τη μοναξιά, την ατομικότητά μας την φτιάξαμε μόνοι μας μέσα από τη διαμόρφωση των αισθήσεών μας. Σήμερα την εποχή που τους υπόλοιπους θεούς τούς έχει περιορίσει ο Θεός Χρήμα, οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί των κοινωνιών συγκρούονται με δριμύτητα για το, αν θα βασίζονται στις ψυχικές επιθυμίες ή στις εξωτερικές ανάγκες. Η προοδευτική σημερινή ανθρώπινη σκέψη σαν στόχο έχει να εντάξει τη φύση στην προοπτική του πολιτισμού της. Ο άνθρωπος θέλει να επανιδρύσει τον κόσμο κατά το όραμά του, αντί να τον υφίσταται. Η νεωτερικότητα αυτή με τις οριακές της αντιφάσεις, που αρνείται να ενσωματώσει στοιχεία του παρελθόντος στο μέλλον, προχωράει ακατάσχετα ελλείψει αξιόμαχης ιστορικής αντιπρότασης. Το ζητούμενο είναι πάλι η απελευθέρωση της επιθυμίας. Αλλά σήμερα το μεγάλο πρόβλημα είναι ακριβώς εδώ, πως μπορεί να γίνει αυτή η απελευθέρωση της επιθυμίας, αφού η ψυχή έχει πλέον μετρηθεί τεχνικά και έχει περιοριστεί στα 21 γραμμάρια και το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να μπει στο διαδίκτυο. Απομακρυνόμαστε ή τρέχουμε με ταχύτητα προς το θάνατο.
Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, ίσως ξαναδιαβάζοντας και μελετώντας την αντίθεση Άρτεμης και Διόνυσου μπορέσουμε να διακρίνουμε, την διαχρονικότητα των ερωτημάτων, το αναπόφευκτο της κάθε νέας δυναμικής, την κατανόηση και την αποδοχή των ορίων μας. Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα, δεν είναι κακό να έχουμε πάντα υπ’ όψιν την παρατήρηση του Λ. Βίγκενστάϊν ότι, «η πρόοδος έχει πάντα ένα βασικό μειονέκτημα: μοιάζει πάντα πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι στην πραγματικότητα είναι».
· Η εισήγηση του Ψυχίατρου κ. Ιωάννη Κουτσανδρέα και της Ηθοποιού κ. Δέσποινας Πάγκα έχει θέμα «Από την Αρκαδία ως την ψυχή». Οι εισηγητές αναρωτιούνται αν υπάρχει άραγε άλλη πατρίδα στη γη, που το χώμα της να 'χει μπολιάσει σε τόσες καινούργιες πατρίδες; Εδώ και 50.000 χρόνια οι Αρκάδες, μια φυλή " πιο παλιά κι απ' το φεγγάρι ", κουβαλάνε την " Αρκαδία τους " παντού πάνω στη γη. Η Αρκαδία που σε ξενιτεύει. Η χώρα που σε γεννά και σε διώχνει μακριά της. Αρχέγονη μήτρα που μέσα από τη γέννα πραγματώνεται. Βραχώδης ξερότοπος, πολύπλοκος σε σώμα και ψυχή, γαλήνιος κι ορμητικός μαζί. Τόπος φανταστικός μα και τόσο πραγματικός. Σε μαθαίνει να οργώνεις και να καλλιεργείς την πέτρα κι απ' αυτή να βγάζεις καρπό. Κι ύστερα σ 'αποχαιρετά. Αγέραστη και σκληροτράχηλη μάνα, αγναντεύει μέσα απ' τους αιώνες τα παιδιά της.
Η Αρκαδία σε μαθαίνει πως δεν ανήκει στο χρόνο, ούτε στο χώρο. Είναι ουτοπική και αχρονική. Αιώνια παρουσία. Η Αρκαδία είναι ένα σύμβολο*. Το σύμβολο της ανθρώπινης ψυχής. Μίας ψυχής που έβαλε τον «Δία» της ν 'αγναντεύει από μια κορυφή του Λύκαιου, λουσμένη στο φως. Λένε πως οι άνθρωποι ή και ζώα που έμπαιναν στο ιερό του Θεού, δε ρίχνανε καμία σκιά στο έδαφος. Τόσο φως. Και στις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου, ένας αέναος χορός των θεών και των ημίθεων (ιδιότητες της ψυχής) αλλά και των νυμφών και των νεράιδων. Μέσα στα τραχιά μονοπάτια και στις χιονοσκέπαστες κορυφογραμμές ο Πάνας, θεός βοσκός, θεός του «Παντός» το ίδιο το σύμπαν, το «μεγάλο Πάν» όπως έλεγαν οι Ορφικοί. Διηγόντουσαν ότι ο Θεός της Αρκαδίας είχε γητέψει και παρασύρει τη Σελήνη μέσα στα δάση. Λαμπερό φως του ήλιου απ' τη μια και Σεληνόφωτο απ' την άλλη, να τρυπώνει ανάμεσα στα φαράγγια, ν' απλώνεται στα ποτάμια και τις πέτρες και να καλεί για έρωτα.
Η Αρκαδία χώρα κοντινή μα και απέραντα μακρινή, οικεία αλλά και τόσο άγνωστη. Η Αρκαδία πατρίδα και ψυχή κάθε κατοίκου της γης. Δεν βγαίνεις «στον πηγαιμό για την Αρκαδία». Η Αρκαδία δεν είναι μια Ιθάκη. Δεν επιστρέφεις σ' αυτήν. Δεν έχει ούτε τα πλούτη, ούτε καν παρηγοριά να σου χαρίσει. Σου έχει δώσει το ελάχιστο και στα ‘χει κληροδοτήσει όλα. Μαθαίνεις - αν θες - ν' ανακαλύπτεις τον πλούτο που μέσα σου φυλάς, όσο μακριά κι αν έχεις φτάσει Τον πλούτο που εμπεριέχει το απλό το λιτό και το ελάχιστο. Στην Αρκαδία αν δεν μοχθήσεις σκληρά είσαι χαμένος. Τίποτα δεν είναι σίγουρο και τίποτα δεδομένο. Ο Αρκάς είναι αναγκαστικά πολεμιστής. Έχει τόσα ν' αντιμετωπίσει. Ο «πολεμιστής» θωρακίζεται, αλλά αυτή είναι και η αχίλλειος πτέρνα του Αρκά. Το σκληροτράχηλο Εγώ του. Μα ταυτόχρονα κουβαλάει στην ψυχή του κι ένα σωρό πηγές και φαράγγια και σπηλιές και κοιλάδες βαθιές, όπου ζουν Σάτυροι και Κένταυροι και Νεράιδες. Η Αρκαδία αυτά σου δίνει και σε μαθαίνει πώς να τα προσεγγίζεις, να τα παρατηρείς και ν' αφοσιώνεσαι σ' αυτά. Κι αφού τα ‘χεις γνωρίσει καλά και έχουν μπει βαθιά μέσα σου, μπορείς μέσα απ' την αγάπη σου να τα μετουσιώσεις - το πολύ, τον πλούτο.

· Η εισήγηση της τελειόφοιτης φοιτήτριας κ. Κωνσταντίνας Ισαακίδη Κων/να: και της μεταπτυχιακής φοιτήτριας κ. Μάρθας Ισαακίδη έχει τον τίτλο «Η Αρκαδία μέσα από τα μάτια του μέλλοντος». Οι εισηγήτριες υποστηρίζουν ότι αν η απομάκρυνση από τον τόπο προέλευσης είναι ο κανόνας στη σύγχρονη εποχή, οι ιδιαιτερότητες και τα βιώματα που η μια γενιά μεταφέρει στην άλλη αλλάζουν μορφή αλλά ουδέποτε εξαφανίζονται. Η αξία αυτής της διαχρονικότητας δεν αποτιμάται σε γενικές θεωρίες πατριδογνωσίας. Είναι κάτι πολύ βαθύτερο. Είναι η ανάγκη του να είσαι κοινωνός μιας συνείδησης, της Aρκαδικής συνείδησης. Η συναίσθηση του «ανήκειν» στην Αρκαδική κοινότητα χρεώνει τον αποδέκτη της με το ειδικό βάρος αυτής της κληρονομιάς και την ευθύνη της συνέχισης της. Αυτή η συνέχεια είναι και ο μεγαλύτερος φόβος της σύγχρονης Αρκαδίας. Ο κίνδυνος της πολιτιστικής αφομοίωσης και η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των στοιχείων της “αρκαδικότητας” είναι σταθερές που πρέπει να ισορροπήσουν για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα της μεταλαμπάδευσης αυτής της αγάπης για την Αρκαδία στους νεότερους ανθρώπους. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, όταν η σύγχρονη Αρκαδική συνείδηση περιορίζεται στη συμμετοχή στις θερινές τοπικές εκδηλώσεις και δεν συνοδεύεται από παράλληλο ενδιαφέρον για τα ζητήματα των τοπικών κοινωνιών. Μολονότι οι περισσότεροι έχουν μετοικήσει σε αστικές κοινωνίες και δεν είναι ενεργά μέλη αυτού του τόπου, οι απόψεις και οι ανησυχίες τους μπορούν να αποβούν εξαιρετικά χρήσιμες για την ανάπτυξη της περιοχής. Οι πρωτοβουλίες αυτές, όμως, δεν προκύπτουν όταν υπάρχει άγνοια και αδιαφορία για την παράδοση και τις ανάγκες του τόπου. Η Αρκαδία πέρα από μια γεωγραφική περιοχή είναι και μια έννοια, η οποία χρήζει ανανέωσης κυρίως από τους νεότερους ανθρώπους.
Πώς όμως αντιλαμβάνονται οι νέοι άνθρωποι την Αρκαδία σήμερα; Οι περισσότεροι μέσα από τις αφηγήσεις των μεγαλύτερων προσπαθούν να αφουγκραστούν τον παλμό της και να κοιτάξουν προς το μέλλον της. Δεν χρειάζεται παρά να περιδιαβεί κανείς τα χωριά της Αρκαδίας για να αισθανθεί την ανάγκη αναζήτησης ενός σύγχρονου ρόλου που θα βγάλει από το τέλμα τα πανέμορφα αρκαδικά χωριά. Το “μέλλον” της Αρκαδίας χρειάζεται φροντίδα και εμείς καλούμαστε να αντεπεξέλθουμε στις απαιτήσεις των καιρών. Είναι γεγονός ότι τον τόπο τον κάνουν οι άνθρωποι. Οι σύγχρονοι Αρκάδες έχουν, όμως, απλώς περιορίσει τις προσδοκίες τους γι΄ αυτό και αρκούνται σε πρωτοβουλίες με βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα. Λείπει ο μακρόπνοος σχεδιασμός που θα οδηγήσει στην ουσιαστική προσέλκυση νεότερων ανθρώπων. Απουσιάζουν για παράδειγμα οι απαραίτητες υποδομές, οι οποίες σε συνδυασμό με τη μοναδική αίσθηση ελευθερίας που δίνει το χωριό μπορούν να αποτελέσουν το μεγαλύτερο δέλεαρ για να το επισκέπτεται κανείς όσο περισσότερο μπορεί. Το αντίβαρο είναι ισχυρό και δεν είναι άλλο από την ποιότητα ζωής που απουσιάζει έντονα στις σύγχρονες πόλεις. Η Αρκαδία σου τα προσφέρει όλα αρκεί να την εξερευνήσεις, σε όποια ηλικία και αν βρίσκεσαι. Τα τελευταία χρόνια η τουριστική ανάπτυξη κάποιων περιοχών της Αρκαδίας μαρτυρά ότι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες μπορούν να ευοδώσουν αφού υπάρχει κοινό που συγκεντρώνεται αναγκαστικά στα κεφαλοχώρια και στις περισσότερο τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές, επειδή δεν βρίσκει αλλού διεξόδους. Αυτές οι πρωτοβουλίες μπορούν να έχουν οποιαδήποτε μορφή αφού ο τόπος δίνει μεγάλα περιθώρια για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Αν σε αυτές τις επιχειρήσεις ειδικά συμμετέχουν νέοι και απευθύνονται και σε νεανικό κοινό τα οφέλη είναι πολλαπλά. Η αναβάθμιση, εξάλλου, της περιοχής περνά μέσα από τις δικές μας προσδοκίες και απαιτήσεις. Αν εμείς αρκούμαστε στην υπάρχουσα κατάσταση και θεωρούμε τον τόπο καταγωγής μας μη ικανό να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των ανθρώπων που την επισκέπτονται, τότε με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμαστε στον μαρασμό μιας περιοχής που έχει στην πραγματικότητα να δώσει πολλά.

3η θεματική ενότητα: Αρκαδικός Τύπος

· Η εισήγηση του Δημοσιογράφου κ. Δημήτρη Κουνιά και εκδότη της εφημερίδας «Κυνουρία», με θέμα «Ο επαρχιακός τύπος ως αντίπαλος του «τεχνοπωλίου». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι στον «τεχνοπωλιακό» πολιτισμό, που είναι πραγματικότητα σε κάθε εξελιγμένη σύγχρονη κοινωνία, οι πολίτες έχουν βρει τρόπους-φορείς να αντισταθούν. Μερικοί από τους τρόπους αυτούς είναι οι κοινωνικοί θεσμοί, το σχολείο, η οικογένεια, η θρησκεία, το κράτος, τα δικαστήρια. Εγώ θα τολμήσω να προσθέσω σ’ αυτά και τον τοπικό και περιφερειακό τύπο, αφού αυτός είναι που δίνει βήμα και ενισχυτικές «σπρωξιές» σε πολλούς από τους παραπάνω φορείς. Όταν όμως μιλάμε για τοπικό τύπο, εννοούμε τις εφημερίδες και τα περιοδικά εκείνα της ελληνικής επαρχίας που προβάλλουν ειδήσεις τοπικού και περιφερειακού ενδιαφέροντος, που ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη της περιοχής, στους πολίτες της οποίας απευθύνονται, που ενδιαφέρονται για την δημοσιοποίηση των δραστηριοτήτων των πολιτών αυτών, που προβάλλουν την ιστορία και τις παραδόσεις για να συνδέσουν το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον της περιοχής, που αγωνίζονται κι αυτές, από την πλευρά τους, για την επίλυση των προβλημάτων που ταλαιπωρούν τους κατοίκους της περιοχής αυτής. Γι’ αυτό τον τοπικό τύπο μιλάμε και όχι αυτόν που λειτουργεί σαν εκπρόσωπος της κεντρικής διοίκησης στην ελληνική επαρχία. Με αυτό τον τρόπο, οι επαρχιακές εφημερίδες και τα περιοδικά προσφέρουν μέγιστες υπηρεσίες στη συγκρότηση ενός ανθρώπου με ιστορική συνείδηση, που αντιλαμβάνεται από πού προέρχεται και πού κατευθύνεται. Προσφέρουν, επίσης, μέγιστες υπηρεσίες στην διεκδίκηση λύσεων για τα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών, τις οποίες «υπηρετούν».
Αυτό είναι το έργο και των επαρχιακών εφημερίδων της Αρκαδίας. Οι εφημερίδες «Γορτυνία», «Τα νέας της Μεγαλόπολης», «Οδός Αρκαδίας» και τόσες άλλες, αλλά και η εφημερίδα «Κυνουρία», που από το 1927 εκδίδεται αδιάλειπτα κάθε μήνα, συνυπηρετούν αυτούς τους σκοπούς. Η πρόκληση για το μέλλον, όμως, ακούει στη λέξη internet. Είναι ένα άλλο μέσο του «τεχνοπωλειακού» πολιτισμού, το οποίο όμως μπορούμε εμείς οι άνθρωποι των επαρχιακών εφημερίδων να το χρησιμοποιήσουμε για μια πιο άμεση και γρήγορη επικοινωνία με τους απόδημους Έλληνες που κατάγονται από τις τέσσερις επαρχίες της Αρκαδίας. Αυτή είναι η πρόταση της εφημερίδας «Κυνουρία» για τη συνέχιση αυτής της αξιόλογης προσπάθειας που πραγματοποιεί ο δικτυακός τόπος «Arcadians» με το Διαδικτυακό Αρκαδικό Συνέδριο. Προτείνουμε, λοιπόν, να δημιουργηθεί μια ιστοσελίδα προβολής της Αρκαδίας, που θα έχει όμως χαρακτήρα ειδησεογραφικό. Εκεί θα δημοσιεύονται νέα από τις τέσσερις επαρχίες της Αρκαδίας (Μαντινείας, Γορτυνίας, Μεγαλόπολης και Κυνουρίας) σε συνεργασία και συνεννόηση με τις εφημερίδες και τα περιοδικά της Αρκαδίας. Με αυτόν τον τρόπο θα συμβάλλουμε πιο αποφασιστικά στην σύνδεση της Αρκαδίας με τους πολίτες της αλλά και στην μεγαλύτερη και μαζικότερη προβολή των προβλημάτων, αιτημάτων και δημιουργημάτων του Νομού μας και της κάθε Επαρχίας μας ξεχωριστά.
Η εισήγηση της Δημοσιογράφου κ. Δήμητρας Παπαχρήστου της εφημερίδας «Η Φωνή της Γορτυνίας» με θέμα «Με κοινωνική αποστολή και αβέβαιο μέλλον». Η εισηγήτρια υποστηρίζει ότι αν θέλουμε ο Επαρχιακός Τύπος να λειτουργεί και ως λειτούργημα, θα πρέπει να γίνει δικαιότερη κατανομή της «πίτας» από την πολιτεία, να σταματήσει η «μοιρασιά» με γνώμονα τις προσωπικές σχέσεις εκδοτών – πολιτικών και άλλων πολιτειακών παραγόντων και να διακοπεί η προκλητική τροφοδοσία του Ημερησίου Τύπου και κάποιων άλλων ... «τύπων». Σήμερα οι επαγγελματίες εκδότες δημοσιογράφοι, (και της Αρκαδίας ασφαλώς) ιδιαίτερα του Περιοδικού Τύπου, αγωνιούν καθημερινά για το μέλλον των εκδόσεών τους, που στηρίζεται αποκλειστικά στην ενίσχυση των σταθερών, πλην όμως στάσιμων, αριθμητικά και ηλικιακά συνδρομητών τους. Αποτέλεσμα, η έλλειψη των αναγκαίων πόρων για τις απαραίτητα συχνές μετακινήσεις των εκδοτών στους τόπους για τους οποίους εκδίδουν τα έντυπά τους, για την αναζήτηση, καταγραφή και δημοσιοποίηση των εκεί δρώμενων. Ευτύχημα δε αποτελεί, η φροντίδα – έως ένα σημείο – των τοπικών παραγόντων, Δημάρχων, Προέδρων Συλλόγων ή Διοικ. Συμβουλίων, και σε λιγοστές μεμονωμένες περιπτώσεις από μόνιμους ή παρεπιδημούντες κατοίκους των χωριών κάθε περιοχής, για την ενημέρωση του εντύπου που αφορά τις γενέτειρές τους και καταγράφει σαφώς την αγωνία των τοπικών κοινωνικών για το άμεσο και απώτερο μέλλον, την «παράδοση, τις ρίζες και την θωράκιση των αξιών». Όπως εύκολα κατανοεί κανείς, σε αρκετές αυτών των περιπτώσεων, για πολλούς λόγους (προσωπικά συμφέροντα, κοινωνικές διαφωνίες, κλπ) και βέβαια δεδομένης, όπως παραπάνω αναφέραμε, της αδυναμίας του κάθε εκδότη να επισκέπτεται συχνά την περιοχή του για επιτόπια έρευνα, η ενημέρωση είναι ελλιπής ή σκόπιμα διαμορφωμένη. Για να διαδραματίσει λοιπόν σωστά τον ρόλο του στην ανάπτυξη της Αρκαδίας, ο Αρκαδικός Τύπος (περιοδικός ή ημερήσιος), χρειάζεται δυναμική υποστήριξη και πολύπλευρες παροχές από την πολιτεία, ώστε να καταστεί ουσιαστικά ανεξάρτητος και αυτοτελής.
Η εισήγηση του Δημοσιογράφου κ. Κώστα Καλύβα και εκδότη της εφημερίδας «Γορτυνία» με θέμα «Ο ρόλος των τοπικών Μ.Μ.Ε. στην ανάπτυξη του νομού Αρκαδίας». Ο εισηγητής υποστηρίζει τη σημασία των Μαζικών Μέσων Ενημέρωσης σήμερα σ’ ολόκληρο τον κόσμο, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα βάθρα στα οποία στηρίζονται οι δημοκρατικοί θεσμοί και εξελίσσονται οι πολιτισμένες κοινωνίες. Τα Μ.Μ.Ε. θεραπεύουν βασικές ανάγκες του κοινωνικού μας συνόλου, όπως τη δίψα της ειδησεογραφικής πληροφόρησης, την επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο και την ευθύνη των εξακριβωμένων γνώσεων, τις οποίες επιθυμεί να έχει ο άνθρωπος.
Αποκαλούν συνήθως τον Τύπο ως την τέταρτη εξουσία. Ο τύπος - γραπτός και ηλεκτρονικός - δεν είναι εξουσία, είναι λειτουργία. Η εξουσία προϋποθέτει την υλική δύναμη της επιβολής των θελήσεών της, πράγμα ασφαλώς που στενεύει και τα όρια της δράσεώς της. Ο Τύπος είναι κάτι πλατύτερο, κοινωνικότερο και ανθρωπινότερο. Λειτουργεί στον χώρο και εκφράζει τον άνθρωπο δημιουργικά, προσδιορίζοντας - μέσα από τους δαιδάλους της καθημερινής επικαιρότητος - τις διαρκέστερες αξίες της ζωής, τις ψυχικές, νοητές και ηθικές δυνάμεις της. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσω του Τοπικού Τύπου: Ενημερώνει, Προβάλλει, Ευαισθητοποιεί και Υποκινεί τον πολίτη. Ο τοπικός Τύπος από την πλευρά του: Προσφέρεται ως ανοιχτό βήμα διαλόγου που διευκολύνει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των δύο πλευρών. Προβάλλει και ελέγχει τις πράξεις της τοπικής εξουσίας, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, του λαού. Συμβάλλει στην κινητοποίηση - όταν χρειάζεται - των δημοτών παρέχοντάς τους ταυτόχρονα τα αναγκαία εφόδια για την διαμόρφωση της άποψης. Φέρνει κοντά τον πολίτη στην κάθε μορφής τοπική εξουσία. Συντηρεί τους δεσμούς της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης με τον τόπο καταγωγής, αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο και την γέφυρα επικοινωνίας με την γενέτειρα γη. Αναδεικνύει και καλλιεργεί την παράδοση, τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία, τις τέχνες, την ιστορία, τον αθλητισμό. Ενημερώνει τον πολίτη για τα κάθε είδους αναπτυξιακά προγράμματα, ιδίως αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της περιφέρειας. Ενδεικτικά αναφέρει ότι στην επαρχία Γορτυνίας και χάρις στον τοπικό Τύπο, δεκάδες συμπατριώτες συμμετείχαν σε προγράμματα αγροτουρισμού, δημιουργίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων κ.α. είτε από τα γνωστά LEADER, είτε απ΄ ευθείας από το Υπουργείο Γεωργίας και την Περιφέρεια, επιχορηγηθέντες συνολικά με εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμές. Ακόμη πλήθος συμπατριωτών έχουν λάβει μέρος σε επιδοτούμενα επιμορφωτικά σεμινάρια της Ευρωπαϊκής Κοινότητος, που τα πληροφορήθηκαν από τον τοπικό Τύπο. Η δραστηριοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αλληλένδετη με την αναβάθμιση και τόνωση του Τοπικού Τύπου. Είναι εύλογο ότι οι λειτουργίες του επαρχιακού Τύπου, δηλαδή ο έλεγχος των πράξεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η δημοσιότητα των ενεργειών της, ωθούν θετικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο Τοπικός Τύπος, αναβαθμίζεται όταν τροφοδοτείται από σημαντικά γεγονότα, τα οποία αποτελούν έδαφος σχολιασμού και δημιουργούν κίνηση στην τοπική κοινωνία.
Είναι δε αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια, που η ελληνική περιφέρεια έχει αρχίσει να ζωντανεύει, κυρίως με έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ο Τοπικός Τύπος αναθερμαίνεται.
Πρέπει ακόμη ν΄ αναφέρουμε ότι για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο Τοπικός Τύπος είναι ένα προνομιακό πεδίο προβολής όλων των ζητημάτων εκείνων που σχετίζονται με την τοπική ανάπτυξη. Μέσα απ΄ αυτόν η Τοπική Αυτοδιοίκηση πληροφορεί τους κατοίκους της περιοχής για τα έργα που γίνονται και τις επιπτώσεις τους στις παρεμβάσεις που σχεδιάζει. Ενημερώνει την κοινή γνώμη για πιθανές αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις με επιμέρους συμφέροντα, που εμφανίζονται σε πράξεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με αντικείμενο την κοινή ωφέλεια. Τέλος εισπράττει μέσα από τις τοπικές εφημερίδες τις αντιδράσεις και την κριτική, ώστε να διαμορφώνει κάθε φορά τη στάση της. Έτσι λοιπόν ο ρόλος του Τοπικού Τύπου είναι αποφασιστικός, ειδικά για την αναπτυξιακή προσπάθεια της Αυτοδιοίκησης. Συμπερασματικά, ο εισηγητής εκτιμά ότι ο ρόλος του Τοπικού Τύπου και γενικότερα των τοπικών Μαζικών Μέσων Ενημέρωσης, είναι καθοριστικός και αποφασιστικός για την αναπτυξιακή προσπάθεια που καταβάλλουν οι βασικοί φορείς της περιφέρειας: Περιφερειάρχες, Νομάρχες, Δήμαρχοι και Κοινοτάρχες με τα θεσμοθετημένα όργανά τους. Τέλος, προτείνει να υπάρχει στενή συνεργασία Δήμων και Συλλόγων, όπως τα μεν Δημοτικά Συμβούλια εκλέγουν δύο Συμβούλους- Συνδέσμους με τους Συλλόγους (έναν από τον πλειοψηφήσαντα συνδυασμό και ένα της μειοψηφίας), οι δε Σύλλογοί μας να ορίζουν κι΄ αυτοί ένα μέλος του Δ.Σ. των, που να έρχεται σε επαφή με την Δημοτική Αρχή όπου ανήκει το χωριό τους. Ακόμη για κάθε Δήμο, να γίνονται δύο ευρείες συσκέψεις τον χρόνο, η μια στην Αθήνα κατά την χειμερινή περίοδο και η άλλη στην έδρα του Δήμου ή άλλο Δημοτικό Διαμέρισμα κατά την θερινή περίοδο. Εκεί θα δίνεται η δυνατότητα και ευκαιρία να συζητούνται ενδιαφέροντα θέματα και να γίνονται διάφορες προτάσεις. Σίγουρα έτσι θα επιβοηθείται σημαντικά το έργο του κάθε Δημάρχου και αναμφισβήτητα θα κερδίζει ο τόπος μας. Εύχομαι οι προτάσεις μου αυτές να ληφθούν σοβαρά υπόψη από τους ενδιαφερόμενους φορείς της Αρκαδίας.
Η εισήγηση του Δημοσιογράφου κ. Κώστα Φίλανδρου και εκδότη της εφημερίδας «Νέα της Μεγαλόπολης» έχει ως θέμα «Ο ρόλος του τοπικού και περιοδικού τύπου σήμερα». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι στην εποχή του INTERNET και της πληροφορικής, της ελεύθερης τηλεόρασης και της ιδιωτικής ραδιοφωνίας, η ζωή μας καθημερινά βομβαρδίζεται με μεγάλο όγκο πληροφοριών και ειδήσεων. Η είδηση αποτελεί πλέον εμπορεύσιμο προϊόν το οποίο για να πλασαριστεί καλά στην αγορά υφίσταται πολλές επεξεργασίες και παρεμβάσεις, ανάλογα με το πόσο ακριβά επιδιώκεται να πωληθεί. Η κατάσταση αυτή κλονίζει τη σχέση εμπιστοσύνης του κοινού με τα ΜΜΕ, οδηγεί στην αποστασιοποίηση του πολίτη από αυτά με αποτέλεσμα την συρρίκνωση της κυκλοφορίας των. Παράλληλα ο πολίτης δεν αποδέχεται την ροή της πληροφορίας προς μία κατεύθυνση αλλά επιδιώκει την αμφίπλευρη επικοινωνία που διαμορφώνει συνθήκες διαρκούς και ανοιχτού διαλόγου. Η διάσταση του φαινομένου αυτού εντοπίζεται ιδιαίτερα στις περιφερειακές κοινωνίες αλλά και σε υποσύνολα των μητροπολιτικών κέντρων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο οικονομικό, πολιτιστικό, παραγωγικό, κοινωνικό ή πολιτικό ενδιαφέρον. Αποτελεί την εναλλακτική πρόταση επικοινωνίας η οποία άντεξε καλά στο χρόνο και γι' αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρα. Λειτουργεί με σεβασμό στον αναγνώστη και παρέχει ουσιαστική ειδησεογραφία. Με λόγο αυθεντικό, μεστό, χωρίς υπερβολές. Με προσοχή στον πυρήνα της είδησης, που δεν παράγει αλλά αποτυπώνει τα γεγονότα. Που τηρεί αυστηρά τους θεμελιώδεις κανόνες και τις αρχές δεοντολογίας. Είναι το λειτούργημα και οι σχέσεις επικοινωνίας που καλλιεργεί και διαμορφώνει ο Τοπικός και Περιοδικός Τύπος στην χώρα μας. Αυτός που προσδιορίζει την άλλη διάσταση στο δικαίωμα και στην ανάγκη του πολίτη να διαλέγεται και να ενεργεί. Έτσι ο τοπικός Τύπος γίνεται βήμα έκφρασης των απόψεων της κοινής γνώμης, απ' όπου μπορεί και προβάλλεται η βούλησή της, επισημαίνονται προβλήματα και παραλείψεις και δίδεται η δυνατότητα ανοιχτής επικοινωνίας και συνεργασίας με τις τοπικές αρχές. Η αποκεντρωμένη διοίκηση μέσω του τοπικού Τύπου ενημερώνει, προβάλλει, ευαισθητοποιεί και υποκινεί τον πολίτη. Ο τοπικός Τύπος: Προσφέρεται ως ανοικτό βήμα διαλόγου που διευκολύνει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των δύο πλευρών, προβάλλει και ελέγχει τις πράξεις της τοπικής εξουσίας, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, του λαού. Συμβάλλει στην κινητοποίηση –όταν χρειάζεται– των πολιτών, παρέχοντάς τους ταυτόχρονα τα αναγκαία εφόδια για διαμόρφωση άποψης. Φέρνει κοντά τον πολίτη στην κάθε μορφής τοπική εξουσία. Συντηρεί τους δεσμούς, των (στο εσωτερικό ή το εξωτερικό) μεταναστών με τον τόπο καταγωγής. Αναδεικνύει και καλλιεργεί την παράδοση, τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία κάθε τόπου, τις τέχνες, την ιστορία, τον αθλητισμό...
Η πρόκληση είναι εδώ. Θα αναπαράγει αναλογικά τα κλισέ των μεγάλων συγκροτημάτων ή θα προχωρήσει διατηρώντας τις απαιτήσεις του λειτουργήματος; Η προοπτική δεν είναι καθόλου εύκολη ούτε βέβαια αυτονόητη. Οι οικονομικές διαστάσεις που πολλές φορές σφραγίζουν ανελέητα την πορεία του τοπικού και περιοδικού Τύπου, οι προσωπικές στρατηγικές των τοπικών παραγόντων, οι διαπλοκές συμφερόντων επιμέρους κοινωνικών και παραγωγικών ομάδων, αποτελούν μέρος μόνο των προβλημάτων που θα δοκιμάσουν την διάρκεια και την αντοχή του.
Υπάρχουν εφημερίδες που η δημοσιογραφική τους υπεροχή δικαιώνεται απόλυτα γιατί δεν κρύβουν, ούτε παραπληροφορούν. Γιατί καταγράφουν νηφάλια τα γεγονότα και δίδουν την δυνατότητα στον αναγνώστη-πολίτη να ξεκαθαρίσει μόνος του ποια είναι η αλήθεια. Ο πολίτης - αναγνώστης, ο υγιώς σκεπτόμενος, καλείται να στηρίξει νηφάλιες φωνές. Ας αφήσει στο περιθώριο τις κραυγές. Με κριτική αυστηρή αλλά δίκαιη στάση. Οι επιλογές είναι απαραίτητες και θα έλεγα καθόλου δύσκολες. Κάθε χώρος του κοινωνικού πεδίου έχει ανάγκη από στοιχεία που θα τον φέρουν εξελεγκτικά στο καλύτερο. Η σύγχρονη κοινωνία έχει ανάγκη από άλλες αναπνοές και άλλες ανοχές. Τα χρόνια περνούν. Οι καταστάσεις έρχονται και παρέρχονται. Τα πρόσωπα του προσκηνίου αλλάζουν. Αλλά οι εφημερίδες που είναι εφημερίδες και όχι όργανα, μένουν. Και διαδραματίζουν τον υπεύθυνο ρόλο τους με σοβαρότητα και συνέπεια. Με ύφος και με ήθος.

4η θεματική ενότητα: Ιστορία / Λαογραφία

· Στην εισήγησή της, η αρχαιολόγος Δρ. Άννα - Βασιλική Καραπαναγιώτου με θέμα «Νέες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Αρκαδία», αναφέρει δύο πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Αρκαδία, ένα τόπο που δεν παύει να μας ξαφνιάζει με τον αρχαιολογικό πλούτο του. Η πρώτη αρχαιολογική ανακάλυψη ήλθε στο φως το καλοκαίρι του 2005, στα Λουτρά Ηραίας. Οι πρόσφατες αρχαιολογικές αναζητήσεις μας στην Ηραιάτιδα επικεντρώθηκαν στο χωριό Λουτρά της Κάτω, πεδινής Ηραίας, που είναι γνωστό για την ύπαρξη ιαματικών λουτρών. Στην πλαγιά ενός κατάφυτου λόφου του χωριού εντοπίσαμε το καλοκαίρι του 2005 τα ίχνη μίας μυκηναϊκής νεκρόπολης. Ο πρώτος τάφος που ανεσκάφη στο μυκηναϊκό νεκροταφείο των Λουτρών Ηραίας ανήκει στον τύπο των θαλαμοειδών. Ο θαλαμοειδής τάφος είχε λαξευθεί εντός του μαλακού βράχου, στην κατερχόμενη προς τον παραρρέοντα χείμαρρο νότια κλιτύ του λόφου, ο οποίος καλύπτεται σήμερα από πυκνή βλάστηση πεύκων. Ο θάλαμος, σχήματος περίπου κυκλικού, έχει σωζόμενες διαστάσεις 2.80 Χ 2.15 μ. Το δάπεδο του θαλάμου έχει καλυφθεί από επιχώσεις, που σχηματίστηκαν από τα χώματα που κατάρρευσαν από την οροφή. Το νοτιότερο τμήμα του θαλάμου έχει υποχωρήσει. Τα κινητά ευρήματα του τάφου είναι πολλά και πλούσια. Τα ευρήματα της ανασκαφής χρονολογούν τον τάφο στην ΥΕ ΙΙΙα και ΙΙΙβ περίοδο, δηλαδή μεταξύ του 1400 και 1200 π.Χ. και υποδεικνύουν στενές σχέσεις με τις γειτονικές Ηλεία και Αχαΐα. Η δεύτερη ανασκαφή αναφέρεται στις ανατολικές υπώρειες του Λυκαίου όρους, σε απόσταση 15 χιλιομέτρων περίπου βορειοδυτικά της Μεγαλόπολης, όπου βρίσκεται η ολιγάνθρωπη κοινότητα Κυπαρισσίων που υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Γόρτυνος με έδρα την Καρύταινα. Η κοινότητα εκτείνεται πάνω σε δύο συνεχόμενους, βραχώδεις λόφους. Από αυτούς, ο μεν πρώτος καταλαμβάνεται από τον οικισμό και ο δε δεύτερος και λίγο ψηλότερος, φέρει στην κορυφή του το κοιμητηριακό ανακαινισμένο ναϊδριο της κοινότητας Αγία Κυριακή. Σε ένα άλλο ύψωμα, που απέχει μόλις ένα (1) χιλιόμετρο βορειοδυτικά των Κυπαρισσίων, βρίσκεται η κοινότητα Μαυριά. Ευκολότερα προσιτές είναι οι δύο κοινότητες από την ανατολική – βορειοανατολική πλευρά τους, στην οποία απλώνεται μία πεδινή έκταση που παραρρέεται στα ανατολικά από τον ποταμό Αλφειό και διασχίζεται στο μέσο της από το χείμαρρο της Σικαλιάς. Την περιοχή αυτή, που εκτείνεται από τις ανατολικές υπώρειες του Λυκαίου έως τον Αλφειό και φθάνει βόρεια έως το δασωμένο λόφο των Μαυριών καταλάμβανε στην αρχαιότητα η Τραπεζουντία χώρα, όπως μας διαφωτίζει το οδοιπορικό του Παυσανία. Με βάση την περιγραφή του Παυσανία ήδη από τις αρχές του 19ο αιώνα περιηγητές – ερευνητές θεώρησαν ότι η Τραπεζούς πρέπει να τοποθετηθεί στην περιοχή των Μαυριών και η Βασιλίς στην περιοχή των Κυπαρισσίων. Την πρόσφατη ανασκαφική διερεύνηση στην πεδιάδα υπαγόρευσαν λόγοι προστασίας του αρχαιολογικού χώρου των Κυπαρισσίων μπροστά στη συνεχιζόμενη εξορυκτική δραστηριότητα της ΔΕΗ, που σκοπό έχει την εκμετάλλευση των λιγνιτοφόρων κοιτασμάτων της περιοχής για την παραγωγή θερμοηλεκτρικού έργου. Η Ε’ Εφορεία Αρχαιοτήτων Σπάρτης, κάτω από δύσκολες συνθήκες και με συνεχή πίεση από τη ΔΕΗ πραγματοποίησε σωστικές ανασκαφές κατά το διάστημα 1998-2002 στην πεδιάδα που εκτείνεται ανατολικά της κοινότητας Κυπαρισσίων και ειδικότερα εντός του απαλλοτριωμένου από τη ΔΕΗ Μεγαλόπολης χώρου. Το αποτέλεσμα της έρευνας ήταν να έλθει στο φως μία αρχαία πόλη που δημιουργήθηκε από την αρχή με βάση ένα μελετημένο πολεοδομικό σχέδιο σε εντελώς ελεύθερο χώρο, Πρέπει εδώ να υπογραμμίσουμε ότι η εποχή μετά τους περσικούς πολέμους είναι η εποχή της υψηλής δημιουργίας και της εφαρμογής της πολεοδομίας ως επιστήμης. Σε πόσο υψηλό επίπεδο είχε φθάσει η πολεοδομία στα κλασικά χρόνια μπορούμε να το δούμε καθαρά στους Νόμους του Πλάτωνα και στα Πολιτικά του Αριστοτέλη, που ασχολούνται διεξοδικά και διατυπώνουν τις απόψεις τους για τη δημιουργία μίας καινούργιας πόλης. Στην ιστορία της πολεοδομίας και στη συμβολή των αρχιτεκτόνων στη δημιουργία των αρχαίων πόλεων μόνο το όνομα του Ιπποδάμου παρέμεινε γνωστό, γιατί ακόμα και στην αρχαιότητα οι ιδέες που ανέπτυξε προκάλεσαν πολλές συζητήσεις. Στις βασικές ιδέες της μεγάλης αυτής προσωπικότητας στηρίζεται και το ρυμοτομικό σχέδιο της αρχαίας πόλης που αποκαλύφθηκε πλησίον των Κυπαρισσίων Γορτυνίας. Η πόλη αυτή ακολουθεί το λεγόμενο κανονικό σύστημα ρυμοτομίας, με ευθύγραμμους, παράλληλους και κάθετους δρόμους. αποδεικνύοντας την έννοια των αρχαίων Αρκάδων για τη δημιουργία μίας πόλης με καθορισμένες χρήσεις γης και χωροταξικό σχεδιασμό. Η αρχαία πόλη πλησίον των Κυπαρισσίων ανήκε στο έθνος των Παρρασίων, σε ένα δηλαδή από τα έθνη που συγκροτούσαν το φύλο των Αρκάδων. Οι Παρράσιοι, όμοροι του φύλου των Μαιναλίων, κατείχαν στη Ν.Δ. Αρκαδία τις παρυφές και τον ορεινό όγκο του Λυκαίου με ανατολικό όριο τον ποταμό Αλφειό. Και ένα τελευταίο θέμα που θα μας απασχολήσει στην παρούσα ανακοίνωση. Ποιο είναι το όνομα της αρκαδικής πόλης που αποκαλύφθηκε πλησίον των Κυπαρισσίων? Θα μπορούσε να ταυτιστεί με την Τραπεζούντα ή τη Βασιλίδα, που αναφέρει ο Παυσανίας? Οι επιγραφικές μαρτυρίες για την υιοθέτηση της μίας ή της άλλης άποψης απουσιάζουν προς το παρόν. Θα αναφέρω μόνο ένα επιχείρημα που με οδηγεί στον πειρασμό να προτείνω την ταύτιση της αποκαλυφθείσας αρχαίας πόλης με την αρκαδική Τραπεζούντα. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, τα ευρήματα της ανασκαφής χρονολογούνται έως τον ύστερο 4ο αι. Η απότομη διακοπή της ζωής στον οικισμό συμπίπτει με την περίοδο μετά τον συνοικισμό της Μεγαλόπολης στη δεκαετία του 370. Η μαρτυρημένη αρχαιολογικά ερήμωση του οικισμού ανταποκρίνεται πλήρως σε γεγονότα που παραθέτει ο Παυσανίας και συνδέονται με την ιστορία της Τραπεζούντος. Μεταξύ των πόλεων των Παρρασίων που συμμετείχαν στο συνοικισμό της Μεγαλόπολης ήταν – κατά τον Παυσανία – και η Τραπεζούς αλλά όχι η Βασιλίς. Ο περιηγητής (8.27, 5-6) σημειώνει μάλιστα την άρνηση των κατοίκων της Τραπεζούντος να συμβιβαστούν με την απόφαση των φυλετικών οργάνων των Παρρασίων για εγκατάστασή τους στη νεοϊδρυθείσα πόλη. Η αντίδρασή τους αυτή δεν έμεινε ατιμώρητη από τους υπόλοιπους Αρκάδες όσοι δε από τους Τραπεζουντίους διεσώθησαν από τη θανάτωση, εγκατέλειψαν την πόλη τους και αναχώρησαν για την Τραπεζούντα του Πόντου, η οποία τους δέχθηκε ως μητροπολίτας τ’ όντας και ομωνύμους. Γύρω από το θέμα του προσδιορισμού των σχέσεων της αρκαδικής με την ποντική Τραπεζούντα έχει αναπτυχθεί μία πλούσια φιλολογία, δεδομένου ότι ο Ξενοφών (Κυρ. Αν. 4.8.22) αναφέρει ότι η Τραπεζούς του Πόντου υπήρξε αποικία της Σινώπης. Ενδείξεις για άμεσες επαφές μεταξύ των δύο ομωνύμων πόλεων αντλούμε μέσα από ένα ιστορικό γεγονός. Πρόκειται για την περίφημη Κάθοδο των Μυρίων, των 10000 Ελλήνων μισθοφόρων, οι οποίοι κατόρθωσαν το 401/400 π.Χ. να διασχίσουν με αρχηγό τον Αθηναίο Ξενοφώντα την εχθρική και άγνωστη Ανατολία και να φθάσουν στην Τραπεζούντα του Πόντου, από όπου πήραν το δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα. Είναι γνωστό ότι ένας μεγάλος αριθμός των μισθοφόρων αυτών ήταν Αρκάδες. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν και επώνυμοι Παρράσιοι κατά τον Ξενοφώντα. Κατά συνέπεια, μία στενότερη σχέση μεταξύ της αρκαδικής και ποντικής Τραπεζούντος διαφαίνεται ιστορικά τουλάχιστον μία τριακονταετία πριν από το συνοικισμό της Μεγαλόπολης και θα μπορούσε να δικαιολογήσει εν μέρει την εγκατάσταση των κατοίκων της αρκαδικής πόλης στην ομώνυμη πόλη του Πόντου.
Στην εισήγησή του με θέμα «Ευδαίμων Αρκαδία, η σαγήνη ενός μύθου στον πολιτισμό της Δύσης», ο κ. P. Olalla υποστηρίζει ότι η Αρκαδία είναι μια από τις έννοιες που προσέδωσαν και εξακολουθούν να προσδίδουν πολιτιστική συνάφεια στην Ευρώπη, και η Ελλάδα έχει στην Αρκαδία έναν ανεκμετάλλευτο πλούτο, έναν πόλο ανάπτυξης για το παρόν και το μέλλον. Σήμερα, πάρα πολλοί τόποι εντρυφούν στο παρελθόν τους σε αναζήτηση ιστορικών επιχειρημάτων ως εχέγγυο για την ταυτότητά τους, καθώς και για την πρόσδοση κύρους στις πρωτοβουλίες τους. Για περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια αιματηρών πολέμων, κατάφωρης αδικίας και κατάχρησης εξουσίας, ποτέ δεν έλειψαν ποιητικές φωνές που διατηρούσαν ζωντανό στον πολιτισμό μας το ειλικρινές κάλεσμα στην αρμονία και την απλότητα της αρχαίας βουκολικής. Δεν είναι εύκολο να προσδιορίσει κανείς πότε γεννήθηκε αυτό το όνειρο, αλλά με αρχή το έργο του Λατίνου ποιητή Βιργιλίου, απέκτησε για πάντα το όνομα Αρκαδία. Η Αρκαδία, πέρα από μια ιστορική και σύγχρονη περιοχή, είναι ένα εύηχο όνομα που θριάμβευσε στον πολιτισμό μας σαν αναπόληση της ειρήνης, της αθωότητας, της αρμονίας, της φύσης, της χαράς της ζωής, της ελευθερίας στον έρωτα, της ευαισθησίας, της απλότητας, του μέτρου και της επιστροφής στην ουσία. Η Αρκαδία είναι το αμυδρό και υποβλητικό πορτρέτο ενός τόπου απ’ όπου ο άνθρωπος δε νιώθει ξεριζωμένος.
Η Αρκαδία στις φωνές των πιο ευαίσθητων ποιητών, τραγουδά σαν άλλοτε τον πόνο για τον χαμό αγαπημένων προσώπων, στα χέρια φιλοσόφων, ζωγράφων και αλχημιστών, μετατρέπεται σε ένα σκοτεινό και απόκρυφο σύμβολο: ET IN ARCADIA EGO. Αργότερα, σε έναν κόσμο κουρασμένο από την υπερβολή του Μπαρόκ, η Αρκαδία διεκδικεί ξανά την αρμονία του κλασικισμού· σε μια εποχή διαφωτιστών που αναζητά τον επαναπροσδιορισμό της κοινωνίας, η Αρκαδία υπενθυμίζει και πάλι την πηγαία καλοσύνη του ανθρώπου.
Ο επίκουρος καθηγητής και προέδρος του τμήματος Ιστορίας Δρ. Λεβέντ Καγιάπιναρ (Levent Kayap?nar), ο οποίος διδάσκει στο τμήμα ιστορίας του Πανεπιστημίου του Άμπαντ, Μπόλου Τουρκίας με δύο εισηγήσεις ασχολείται με δύο ενδιαφέροντα θέματα Στο πρώτο μέρος της πρώτης εισήγησης με θέμα «Δημογραφική Σύνθεση της Δημητσάνας με βάση τα Οθωμανικά Αρχεία» παρατίθενται τα κατάστιχα που σχετίζονται με την Πελοπόννησο και τα οποία είναι απαραίτητα για τη συγγραφή της ιστορίας όχι μόνο της Δημητσάνας αλλά και για οποιαδήποτε περιοχή της Πελοποννήσου γενικότερα, με την ελπίδα ότι θα φανούν χρήσιμα για τις περαιτέρω έρευνες. Στο δεύτερο μέρος του άρθρου επεξηγούνται τα χαρακτηριστικά ενός κατάστιχου της Πελοποννήσου (του Μοριά), αναφέροντας το τι είναι ένα τέτοιο κατάστιχο, τι εμπεριέχει και τα χαρακτηριστικά του. Στο τρίτο μέρος επεξηγείται η ιστορία της Δημητσάνας στην περίοδο 1461-1574. Στο παράρτημα ο αναγνώστης μπορεί να βρει μερικά από τα οθωμανικά αρχεία που αναφέρονται στην Δημητσάνα και την περιοχή της σε μεταγραφή με λατινικούς χαρακτήρες. Στη δεύτερη εισήγηση με θέμα «Δημογραφική Σύνθεση του Λεονταρίου Αρκαδίας με βάση τα Οθωμανικά Αρχεία» εξετάζονται οι πηγές σχετικά με τον Μοριά όπου εντάσσεται και το Λιοντάρι (ή Καρύταινα) Αρκαδίας παρουσιάζονται κάτω από τους εξής έξι τίτλους: Οθωμανικές πηγές (χρονικά), Βυζαντινές πηγές (χρονικά), Βιβλία αναφοράς, Εργασίες για τα Βυζαντινά και Λατινικά Κράτη της Πελοποννήσου, Εργασίες με βάση τις Οθωμανικές Πηγές, Εργασίες με βάση τις Βυζαντινές και Οθωμανικές Πηγές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα μπορούσαν να προστεθούν πολλές νέες εργασίες σε αυτούς τους καταλόγους. Ο σκοπός αυτών των πηγών είναι να βοηθηθούν οι ερευνητές που θα ήθελαν να ερευνήσουν την ιστορία της Πελοποννήσου και τις διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου της Οθωμανικής περιόδου. Στην εποχή των Οθωμανών το δεύτερο μισό του 15του αιώνα υπάρχουν 17 επαρχίες (nahiye) στον Μοριά. Μια επαρχία από αυτές είναι το Λιοντάρι (η Καρύταινα) που αποτελεί και το θέμα του άρθρου. Ενώ τα Οθωμανικά και τα Βυζαντινά χρονικά περιγράφουν γενικά τον Μοριά και ορισμένα από τα κάστρα του, τα Οθωμανικά κατάστιχα μας παρέχουν και πληροφορίες σχετικά με την δημογραφική και οικονομική κατάσταση αυτών των περιοχών. Αυτό το άρθρο βασίστηκε σε τρία Οθωμανικά κατάστιχα τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται στον παρακάτω κατάλογο, και που καταγράφουν την κατάσταση του Λιονταριού (Καρύταινα) από το 1461 μέχρι το 1574 και που συντάχθηκαν περίπου ανά 50 χρόνια. Αυτά τα κατάστιχα είναι τα εξής: το ΤΤ 10 με ημερομηνία 1461 και το παράρτημα αυτού του κειμένου 1/14662, το ΤΤ 80 της εποχής του Σελίμ Α’ και το ΤΤ 560 της εποχής του Σελίμ Β’ (1566-1574).
Η εισήγησή της κ. Βίβιαν Ευθυμιοπούλου έχει τον τίτλο «Η διαμόρφωση του αρκαδικού γευστικού ιδιώματος». Η εισηγήτρια υποστηρίζει ότι όπως γίνεται με όλες τις τοπικές κουζίνες έτσι και το "αρκαδικό γευστικό ιδίωμα" διαμορφώθηκε τόσο από τη γεωγραφία όσο και από το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων. Η αρκαδική κουζίνα πρέπει να περιγραφεί ως "δημώδης" δηλαδή, δεν είναι ούτε "λόγια" (προϊόν επαγγελματιών μαγείρων) ούτε βεβαίως αστική. Είναι αγροτική και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τόπο, τη γη, τα προϊόντα της και τις εναλλαγές των εποχών. Είναι αποτέλεσμα εμπειρίας που έχει συσσωρευτεί με το χρόνο και που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά μέσα από τη συνήθεια και τη μίμηση. Η κουζίνα αυτή εκτελείται πάντοτε από τις γυναίκες του σπιτιού, είναι συντηρητική και κατά κανόνα κλειστή σε έξωθεν επιδράσεις. Οι νεωτερισμοί γίνονται πολύ δύσκολα αποδεκτοί, αφού πρώτα έχουν δοκιμαστεί επανειλημμένως και αφού βέβαια έχουν "μεταφραστεί" στο τοπικό γευστικό ιδίωμα. Εάν και η Αρκαδία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις επιχειρήσεις του πολέμου της Ανεξαρτησίας και οι πολιτικοί που κυριάρχησαν στην μεταεπαναστατική περίοδο, μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν Αρκαδικής καταγωγής, μπορούμε να πούμε πως η χώρα έμεινε στο περιθώριο των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων και ως εκ τούτου και της οικονομικής ανάπτυξης. Οι αστικές συνήθειες και ο αστικός τρόπος ζωής έφτασαν και σε αυτήν ακόμη την πρωτεύουσα του νομού, την Τρίπολη, σχετικώς πολύ πρόσφατα. Αυτό σημαίνει πως εάν εξαιρέσει κανείς την καθημερινή παρασκευή του φαγητού στις ιδιωτικές οικίες, τα χάνια, ήταν οι μοναδικοί χώροι εστίασης εκτός οικίας μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει και τον παραπάνω ισχυρισμό, ότι δηλαδή η αρκαδική κουζίνα παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας δημιούργημα του λαού και σε καμιά της έκφανση δεν είναι αποτέλεσμα επαγγελματικής ενασχόλησης με τη μαγειρική. Το εάν αυτό είναι καλό ή κακό θα προσπαθήσουμε να το απαντήσουμε στο τέλος. Όσο παράδοξο και εάν ακούγεται, είναι αυτή ακριβώς η έλλειψη στοιχείων που έχει να μας «διηγηθεί» πολλά τόσο για την τοπική οικονομία και την αγροτική ζωή όσο και για τα ίδια τα χάνια. Οι πληροφορίες που έχουμε για τα χάνια της Μακεδονίας και ειδικά για τα μεγάλα συγκροτήματα τύπου "καραβάν σεράι" της Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα, μας δίνουν μια καλή ιδέα για το τι δεν ήταν τα χάνια της Αρκαδίας. Η έλλειψη μαρτυριών ίσως έχει να κάνει και με το γεγονός ότι αυτό που προσέφεραν είτε στο επίπεδο καταλύματος, είτε στο επίπεδο της εστίασης, ήταν τόσο κοινότυπο που κανείς δεν εντυπωσιάστηκε ώστε να το καταγράψει. Έπειτα, η Αρκαδία, λόγω εδαφολογικής διαμόρφωσης είναι ένας μάλλον "κλειστός", εσωστρεφής χώρος, χωρίς ιδιαίτερη εμπορική ανάπτυξη και έτσι, δεν υπήρξε "πέρασμα" για ξένους. Οι γνωστές αφηγήσεις των περιηγητών πέρα από τις λυρικές αναφορές στα τοπία δεν έχουν να μας δώσουν κανένα στοιχείο για την προσφερόμενη από τα χάνια εστίαση. Εάν μάλιστα πιστέψουμε τις περιγραφές του Pouqueville, ο οποίος περιηγούμενος στην Αρκαδία λίγο πολύ περιγράφει μια Εδέμ, τότε αναρωτιόμαστε γιατί οι Αρκάδες μετανάστευαν κατά κύματα. Βέβαια, αρκετοί από τους ξένους περιηγητές, κατά τα ταξίδια τους φιλοξενούνταν στα σπίτια των προεστών των χωριών και έτσι, δεν χρειάζονταν το κατάλυμα που είχαν να τους προσφέρουν τα χάνια γι’ αυτό και δεν έχουμε και τις ανάλογες μαρτυρίες. Τέλος, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους χώρους εστίασης στις μέρες μας, η πελατεία ήταν αυτή που θα καθόριζε, εν τέλει, το προσφερόμενο φαγητό. Εάν κρίνουμε από τα σημερινά ταβερνεία-καφενεία που είναι διάσπαρτα στην Αρκαδία, τότε το μαγείρεμα στο χάνι πρέπει να ήταν δουλειά της γυναίκας του χανιτζή ή κάποιας γιαγιάς, το πιθανότερο της μητέρας του. Στην εξυπηρέτηση των πελατών θα συμμετείχε όλη η οικογένεια. Ανακεφαλαιώνοντας, θα λέγαμε ότι η αρκαδική τοπική κουζίνα η οποία είναι δημώδης, διαμορφώθηκε αποκλειστικά από τις οικιακές μαγείρισσες. Τα χάνια ως τόποι εστίασης δε φαίνεται να έχουν παίξει κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση της κουζίνας αυτής. Εάν κάτι προκύπτει από τη σύντομη αυτή καταγραφή των παραμέτρων που συνιστούν την αρκαδική κουζίνα είναι ότι στους χώρους εστίασης τα πράγματα έχουν αλλάξει ελάχιστα.
· Η αρχαιολόγος κ. Σμαράγδη Αρβανίτη στην εισήγησή της με θέμα «Κυνουρία – Λαογραφία – Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική – Τρόποι Ανάδειξης και Διάσωσης» αναφέρει ότι κατά την περίοδο της όψιμης Τουρκοκρατίας και πριν την Επανάσταση η περιοχή της Κυνουρίας, και ιδιαίτερα της Νότιας, γνωρίζει περίοδο οικιστικής ανάπτυξης. Η μεγάλη εμπορική δραστηριότητα οδήγησε στην ανάλογη οικονομική ακμή και ακολούθως σε πλούσια οικοδομική δραστηριότητα. Το χαρακτηριστικό του πολεοδομικού ιστού των χωριών της Κυνουρίας είναι οι διπλοκατοικίες, δηλαδή το «πάνω» και το «κάτω» χωριό, για παράδειγμα Πάνω και Κάτω Δολιανά, Αγιάννης και Άστρος, Πάνω και Κάτω Κούτρουφα κλπ. Η πολεοδομική οργάνωση της Κυνουρίας παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Η αρχιτεκτονική της Κυνουρίας, με εξαίρεση την περιοχή Τσακωνιάς, δεν αποτέλεσε αυτοτελή ενότητα. Οι εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων την περίοδο της οικονομικής άνθησης επεκτάθηκαν εντός και εκτός Πελοποννήσου και έτσι νέα αρχιτεκτονικά στοιχεία εισέρρευσαν στην περιοχή. Έτσι, έχουμε επιδράσεις από το Μυστρά, την Κωνσταντινούπολη, τα νησιά και αλλού. Επίσης, πλούσιοι Κυνουριάτες έμποροι που δραστηριοποιούνταν στο εξωτερικό (Κωνσταντινούπολη, Τεργέστη, Οδησσό) επέστρεψαν στην πατρίδα τους τον καιρό της Επανάστασης για να συνεισφέρουν στον αγώνα και μετέφεραν νέες ιδέες και διαφορετικές καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες. Όπως οι αδελφοί Ζαφειρόπουλοι από τον Αγιάννη, οι οικιστές του Παραλίου Άστρους, οι οποίοι το 1825 επισκεύασαν το ήδη υπάρχον Κάστρο στο χερσονήσι του Παραλίου και έχτισαν μέσα σ’ αυτό τις οικίες τους, επηρεασμένες από την Υδραϊική αρχιτεκτονική, αλλά και την τοπική Τσακώνικη παράδοση. Ένα ακόμα στοιχείο παράδοσης της Κυνουρίας είναι η βαθιά θρησκευτικότητα των κατοίκων από τη Βυζαντινή περίοδο έως τις μέρες μας, που δημιούργησε την ανάγκη ίδρυσης πολλών ναών και μοναστηριών. Για το πλήθος, μάλιστα, των ναών της η Κυνουρία αποκαλείται και μικρογραφία του Αγίου Όρους. Η ίδρυσή τους ανάγεται κυρίως στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή (16ος –18ος αι.) περίοδο, αλλά έχουν δεχθεί μεταγενέστερες επεμβάσεις και προσθήκες, που τις περισσότερες φορές αλλοίωσαν την αρχική μορφή. Από τα μοναστηριακά συγκροτήματα διατηρούνται κυρίως τα καθολικά τους. Η άλλη μεγάλη κληρονομιά, που έχουμε από τους προγόνους μας, είναι η πνευματική και συνήθως προφορική παράδοση: τα ήθη και τα έθιμα, τα τραγούδια και οι παροιμίες, οι θρύλοι και οι παραδόσεις και σίγουρα η ζωντανή ελληνική γλώσσα και οι γλωσσικοί ιδιωματισμοί που δείχνουν ακριβώς τη συνέχεια του Ελληνισμού. Για να διασώσουμε, λοιπόν, την παράδοση και την πολιτιστική μας κληρονομιά, πρέπει πρώτα από όλα να γίνει συνείδηση σε μας και στις νεότερες γενιές η αναγκαιότητά της. Στη συνέχεια, υπάρχουν κάποιες ενέργειες, που μπορούν να υλοποιηθούν και ατομικά από τον καθένα μας, αλλά και με τη συνδρομή της Πολιτείας. Επιτακτική είναι η ανάγκη να καταγραφεί σε βιβλία και σε οπτικοακουστικά μέσα η προφορική λαϊκή παράδοση, έστω και ερασιτεχνικά, καθώς λίγοι είναι ακόμη οι εναπομείναντες γνώστες της. Τα κτίσματα της λαϊκής μας αρχιτεκτονικής, αλλά και οι ναοί και τα μοναστήρια, πρέπει να αναστηλωθούν άμεσα, αλλιώς θα χαθεί μαζί τους και ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Παράλληλα, τα μνημεία θα μελετηθούν και θα αποτελέσουν πρότυπο για τους ιστορικούς τέχνης και τους νέους αρχιτέκτονες. Εκτός τούτου, μπορούν να αξιοποιηθούν και τουριστικά, ώστε να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής.

· Η εισήγηση του Αρχιτέκτονα Μηχανικού κ. Α. Θανόπουλου έχει ως θέμα την παρουσίαση πρότασης «αξιοποίηση του Σανατορίου της ΜΑΝΑΣ ως Κέντρο Τουρισμού και Αποκατάστασης Αθλητών», αλλά και ως Ξενοδοχείο - Resort. Όπως είναι γνωστό το Σανατόριο της ΜΑΝΑΣ βρίσκεται σε ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον στο ελατόδασος του Μαινάλου πολύ κοντά στον δρόμο που συνδέει την Βυτίνα με την Δημητσάνα και απέχει από την Αθήνα περίπου 200 χ.μ. Πρόκειται για ένα κτίριο το οποίο κτίστηκε το 1937 από Λαγκαδινούς Μαστόρους με λεφτά που συγκέντρωσε η αδελφή του Παύλου Μελά, Άννα από εράνους και χορηγίες απόδημων Ελλήνων με σκοπό τόσο την περίθαλψη των τραυματιών από πολέμους της περιόδου όσο και την φροντίδα αρρώστων και φυματικών φιλοδοξώντας να γίνει το μεγαλύτερο Σανατόριο των Βαλκανίων. Σύμφωνα με την πρόταση του εισηγητή το Σανατόριο είναι ένα κτίριο που σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον αποτελεί ένα κρυμμένο θησαυρό της ορεινής Αρκαδίας και χρίζει επιτακτικής ανάγκης η αποκατάσταση και η άμεση αξιοποίηση του. Η προτεινόμενη αρχιτεκτονική σύνθεση όχι μόνο αναδεικνύει το κτίριο και εντάσσεται πλήρως στο φυσικό περιβάλλον, αλλά δίνει προστιθέμενη αξία (adding value) συνολικά στην περιοχή της ορεινής Γορτυνίας. Πέραν αυτού υπάρχει και οικονομοτεχνική μελέτη που δείχνει την οικονομική και κοινωνική εφικτότητα της πρότασης.

· Η δεύτερη εισήγηση του Αρχιτέκτονα Μηχανικού. κ. Α. Θανόπουλου έχει ως θέμα την παρουσίαση της πρότασης «Λαϊκή Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική - Τα Πυργόσπιτα της Δημητσάνας». Aντικείμενο της είναι τα πυργόσπιτα, δηλαδή εκείνα τα κτίρια που με τον όγκο και την οικοδομική τους τεχνολογία, τον πλούτο και την ιστορία, ξεχωρίζουν όχι μόνο στο συγκεκριμένο οικιστικό σύνολο αλλά και γίνονται σημεία αναφοράς για την ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Στη Δημητσάνα συναντάμε δυο οικοδομικά συστήματα. Αυτό που στηρίζεται στη χρήση πέτρας για την δημιουργία των φερόντων τοιχοποιιών και στο ξύλο για την κατασκευή του φέροντος οργανισμού πατωμάτων και στέγης, για ενισχύσεις λιθοδομών ελαφριών χωρισμάτων, εξωστών και πατωμάτων σύστημα που συναντάμε και στη βυζαντινή τεχνολογία και εφαρμόστηκε από τους Ηπειρώτες και Αρκαδινούς μαστόρους στην Πελοπόννησο. Σε αυτό το σύστημα στηρίζεται και η κατασκευή των Πυργόσπιτων. Αυτό που στηρίζεται στην αποκλειστική χρήση του ξύλου τόσο για Φ.Ο. όσο και για το φερόμενο (διαμόρφωση ξύλινων τοιχοποιών, πατωμάτων, στεγών διαχωριστικών, πληρώσεων) το οποίο πρόκυψε από τις εμπορικές ανάγκες. Ιστορικά και πολεοδομικά σύμβολα, μαρτυρίες της ιστορικής συνέχειας του τόπου, η αρχιτεκτονική κληρονομιά προσφέρει στον κάτοικο το αίσθημα της συνέχειας και της ασφάλειας για την ιστορική του ταυτότητα και την πολιτιστική του εξέλιξη - και όταν μιλάμε για αρχιτεκτονική κληρονομιά δεν εννοούμε τα επώνυμα αριστουργήματα και τα κτίρια γοήτρου αλλά και τα κτίσματα που χαρακτηρίζουν ένα ιστορικό γεγονός μια εποχή ή ένα τρόπο ζωής. Είναι λοιπόν χρέος των αρμοδίων φορέων και αρχών και της πολιτείας να διατηρήσουμε και να προστατέψουμε τον μοναδικό αυτό πλούτο της χώρας μας. Έτσι θα δοθεί η δυνατότητα να μπουν οι βάσεις για την σωστή και υπεύθυνη οικοδομική δραστηριότητα ώστε το παλιό να μην χαθεί αλλά να μετουσιωθεί σε μιά νέα ποιότητα.

· Η εισήγηση του ιστορικού και Προέδρου της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών κ. Γριτσόπουλου έχει ως θέμα «Η Αρκαδία στην Ελληνική Επανάσταση». Σύμφωνα με τον εισηγητή η Ελληνική Επανάσταση, όπως αποφασίσθηκε στην συνάντηση των Φιλικών στο Ισμαήλι της Βεσσαραβίας (7 Οκτ.1820) έμελλε ν’ αρχίσει από την Πελοπόννησο εντός του Δεκεμβρίου, με παρουσία του αρχηγού Αλεξ. Υψηλάντη, ο οποίος όμως μετέβαλε τόπο και χρόνο. Ο Παπαφλέσας όμως είχε ξεκινήσει για την Πελοπόννησο και δεν πληροφορήθηκε την αναβολή. Στην μυστική συνάντηση των προεστών στην Βοστίτζα στα τέλη Ιανουαρίου, όπου ήταν παρών και ο αρχιμανδρίτης ως εκπρόσωπος της Ανωτάτης Αρχής και Πατριαρχικός Έξαρχος, λήφθηκε η απόφαση να εκραγεί η Επανάσταση την 25ην Μαρτίου 1821. Περαιτέρω, ο εισηγητής, αναφέρει με λεπτομέρειες τόσο τα γενικότερα όσο και τα ειδικότερα γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της ελληνικής επανάστασης στην Αρκαδία. Αναφέρεται στις μάχες του Βαλτετσίου, την Πολιορκία και την Άλωση της Τριπολιτσάς, καθώς και στη συνέλευση των Καλτεζών, απ’ όπου αναπήδησε η Πελοποννησιακή Γερουσία.

· Η εισήγηση του Αναπλ. Καθηγητής Φυσικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θ. Πίτσιου έχει ως θέμα «Η Επιστημονική Έρευνα στο Σπήλαιο Κάψιας-Μαντινείας» Ο εισηγητής κάνει μια ιστορική αναδρομή στις διάφορες έρευνες που μέχρι σήμερα έχουν γίνει. Η πρώτη έρευνα του σπηλαίου «Κάψια» κοντά στο χωριό Κάψια της Μαντινείας πραγματοποιήθηκε το έτος 1902 από μια Ελληνογαλική ομάδα σπηλαιολόγων, της οποίας τα αποτελέσματα δημοσίευσε λίγα χρόνια αργότερα ο Ν. Σιδερίδης στο ιταλικό σπηλαιολογικό περιοδικό SPELUNCA. Η πιο σημαντική, ίσως πληροφορία, αφορούσε στην παρουσία πλήθους ανθρώπινων οστών στο εσωτερικό του σπηλαίου, που η παρουσία τους αποδόθηκε σε πιθανό αποκλεισμό και βίαιο θάνατο ανθρώπων στο σπήλαιο. Τα έτη 1974 και 1975 η εξερεύνηση και χαρτογράφηση του σπηλαίου συνεχίστηκε από μιαν άλλη Ελληνογαλική ομάδα με υπεύθυνο το σπηλαιολόγο Ι. Ιωάννου. Τέλος, το έτος 1981 ο βιολόγος Α.Μπαρτσώκας ανακοίνωσε τα συμπεράσματα μια ερευνητικής προσπάθειας που είχε για επίκεντρο τη μελέτη των παλαιοανθρωπολογικών ευρημάτων της σπηλιάς.
Καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες ερμηνείας της παρουσίας των ανθρώπινων οστών έπαιξαν οι παρατηρήσεις του Ν. Σιδερίδη, που αφορούσαν στη συγκέντρωση των σκελετικών ευρημάτων στο υψηλότερο σημείο του δαπέδου της σπηλιάς και στην ύπαρξη ιχνών παλαιών σταθμών νερού στα τοιχώματά της σαν αποτέλεσμα παλιάς πλημμύρας.
Για τη μελέτη των ανθρωπολογικών ευρημάτων του σπηλαίου πραγματοποιήσαμε σειρά εργασιών, κυρίως συλλογής επιφανειακών στοιχείων, παρατηρήσεων και φωτογραφήσεων. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στον εντοπισμό και τη χωροταξική κατανομή των σκελετικών ευρημάτων και στη λεπτομερή αποτύπωση των χώρων της σπηλιάς που περιέχουν ανθρώπινα οστά. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε μεγάλος αριθμός μετρήσεων, για τη διεξαγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκαν μετροταινίες, πυξίδα, κλισίμετρο και μόνιμες τοπογραφικές στάσεις σε διάταξη κλειστών συστημάτων αξόνων, που επιτρέπουν ακριβή έλεγχο των μετρήσεων. Η όλη εργασία εκπονήθηκε από το Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης.
Κύριο συμπέρασμα της μελέτης ήταν η διαπίστωση, πως η παρουσία των πολυάριθμων σκελετικών ευρημάτων στο σπήλαιο δεν πρέπει να οφείλεται σε κάποιο επεισοδιακό γεγονός, αλλά σε μακροχρόνια χρησιμοποίησή του σαν χώρου ταφής και λατρείας των νεκρών. Τα παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα που εντοπίσαμε εμφανίζουν κατανομή ανεξάρτητη από τις υψομετρικές διακυμάνσεις του δαπέδου και απλώνονταν σε χώρους συνολικού μήκους 360 μέτρων και επιφανείας περίπου 2,5 στρεμμάτων.
Ένα στοιχείο που έχει συζητηθεί πολύ, σε σχέση με τα ανθρώπινα ευρήματα, είναι τα ίχνη παλαιάς—όπως θεωρήθηκε-- στάθμης νερού στα τοιχώματα της σπηλιάς. Η άποψη αυτή σε μεγάλο βαθμό πρέπει να οφείλεται στο ότι οι προηγούμενες έρευνες έγιναν κατά τους θερινούς μήνες. Το σπήλαιο Κάψια βρίσκεται στην περιφέρεια μιας κλειστής γεωλογικής λεκάνης του οροπεδίου της Μαντινείας και συνδέεται με το σύστημα φυσικών καταβοθρών, στις οποίες διοχετεύονται τα νερά του οροπεδίου. Στη διάρκεια του χειμώνα, όταν η τροφοδοσία σε νερό είναι μεγαλύτερη από τη δυνατότητα απορροφήσεως των καταβοθρών στο χώρο της εισόδου του σπηλαίου. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την παρουσία φυσικών πηγαδιών, δηλαδή θέσεων διαφυγής υδάτινων μαζών, στο εσωτερικό του σπηλαίου, δείχνει πως η ίδια η σπηλιά αποτελεί τμήμα του συστήματος καταβοθρών της περιοχής και το επίπεδο της εποχιακής λίμνης στον κάμπο της Μαντινείας αποτελεί ταυτόχρονα στάθμη πληρώσεως των κοιλοτήτων της σπηλιάς. Η στάθμη αυτή του οροπεδίου, που στη διάρκεια της προηγούμενης ψυχρής γεωλογικής περιόδου του Πλειστοκαίνου βρισκόταν σε μεγαλύτερο ύψος από το σημερινό, πρέπει να αποτέλεσε τον κυριότερο παράγοντα διανοίξεως του σπηλαίου. Οπωσδήποτε, η συμμετοχή της σπηλιάς στην αποστράγγιση του οροπεδίου και στη διοχέτευση υδάτινων μαζών προς το γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής είναι αρκετά παλιά και πιθανόν να έπαιξε ρόλο στην επιλογή του σπηλαίου σαν χώρου ταφής και λατρείας των νεκρών.

· Η εισήγηση της Ενδυματολόγου κ. Νίκης Κούλη - Κούρταλη
έχει ως θέμα τη « λαϊκή φορεσιά της Αρκαδίας». Η εισηγήτρια υποστηρίζει ότι στον ελληνικό χώρο, ο λαϊκός πολιτισμός κάτω από το καθεστώς της δουλείας, μπόρεσε να αναπτυχθεί μέσα στην κοινότητα. Η ελληνική φορεσιά, διατηρεί στοιχεία από την αρχαιότητα.
Είναι φανερό ότι οι φορεσιές διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Είναι όμως εκπληκτική η ομοιομορφία που παρουσιάζουν όσες προέρχονται από την ίδια περιοχή. Πολλές φορές όμως ενώ έχουν ομοιομορφία, διαφέρουν στην ονομασία. Είναι γνωστό ότι η λαϊκή τέχνη και ειδικά η φορεσιά, έχει σχέση άμεση με το βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο μια κλειστής και απομονωμένης πολλές φορές μικρής κοινωνίας. Η φορεσιά λοιπόν δεν είναι μόνο είδος ανάγκης, αλλά εξυπηρετούσε και την επιθυμία των ανθρώπων για στολισμό. Οι φορεσιές συνδέονται στενά με ποικίλες εκφράσεις του λαϊκού πολιτισμού και αντανακλούν τα βιώματα της λαϊκής ψυχής. Η λαϊκή φορεσιά σχετικά με την κατασκευή των υλικών της, την υφαντή ή κεντητή διακόσμηση με συμπλήρωμα το κόσμημα, διατηρεί με θρησκευτική προσήλωση τα παραδοσιακά στοιχεία. Τα καλλωπιστικά στοιχεία μιας φορεσιάς καταξιώνονται και από το ιδεολογικό τους περιεχόμενο. Σε αυτά μια ιδέα γίνεται σύμβολο: ο σταυρός συμβολίζει τη θρησκεία, μια καρδιά την αγάπη, ένα λουλούδι τη νεότητα, ένας δικέφαλος αετός την υπερφυσική δύναμη, ένα δέντρο ή μια ανθοστήλη τη μακροζωία, μια γοργόνα την προστασία από το κακό. Η αυστηρή κοινωνική προσαρμογή αξιολογείται κυρίως στη γιορτινή και νυφική φορεσιά. Η καθημερινή είναι δημιούργημα της οικιακής οικοτεχνίας, εξυπηρετούσε πρακτικές ανάγκες που είναι σημαντικές από κοινωνιολογική, οικονομική, πολιτισμική και λαογραφική άποψη. Δεν υπάρχουν όμως στοιχεία που θα μπορούσε κάποιος να μελετήσει βαθύτερα. Οι φορεσιές που κινούνται στα πλαίσια των βασικών αρχών της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής των τοπικών εθίμων και του καλλωπισμού έχουν ρίζες από το μακρινό παρελθόν και καταγράφονται επί το πλείστον οι γιορτινές και νυφικές φορεσιές. Η φορεσιά διαφέρει σύμφωνα με την ηλικία και την κοινωνική θέση εκείνου που τη φοράει. Η φορεσιά της νέας κοπέλας σηματοδοτείται με στοιχεία από εκείνα της αρραβωνιασμένης, της παντρεμένης, της νεόνυμφης, της γυναίκας με παιδιά, της χήρας, της ηλικιωμένης. Οι κοινότητες που είχαν περιορισμένες εμπορικές συναλλαγές και επικοινωνία με άλλες περιοχές είχαν διαμορφώσει αυστηρά ήθη και έθιμα και ακολουθούσαν ένα καθορισμένο τρόπο ζωής. Έτσι λοιπόν και η Αρκαδία έχει το δικό της πολιτισμό, τα δικά της ήθη, τα δικά της έθιμα, τις δικές της συνήθειες και βέβαια τις δικές της φορεσιές (π.χ. Ανδρικές φορεσιές, Πουκαμίσα: Μπουντούρι ή μπενοβράκι, Βλάχικη φορεσιά, Φορεσιές Γυναικείες, η γνωστή φορεσιά της Αμαλίας, Μαυροφούστανο, Μπελερίνα, Καψόνι, Βελέσι, Μπόλκα και φούστα με κούδα ή σούρα Μπόλκα. Τσεμπέρα-κεφαλομάντηλο-ποδιά, Γιούρδα ή γιουρντί).

· Η εισήγηση του Β. Αναστασόπουλου έχει τον τίτλο «Χάνια και Οδικοί Άξονες της Αρκαδίας». Ο εισηγητής προσπαθεί να βγάλει από την αφάνεια τα Χάνια της Αρκαδίας, διότι είχαν ενταχθεί σε αυτούς τους άξονες με τον πιο φυσικό τρόπο. Οι άξονες αυτοί ήταν άρρηκτα δεμένοι με τα περίφημα Χάνια ή Πανδοχεία. Η Αρκαδία ήταν γεμάτη από αυτά. Τα Χάνια, ήταν κάτι περισσότερο από αυτό ίσως που φαντάζεται ή έχει ακούσει κάποιος από τον παππού του και την γιαγιά του. Ήταν και χώροι εστίασης. Καλό φαγητό και κρασί, απαραίτητα για τη δύσκολη συνέχεια στη σκληροτράχηλη Αρκαδία. Τα χάνια Μπορούμε να τα κατατάξουμε σε δύο κατηγορίες, στα Χάνια για τα ζώα και στα Χάνια που προσέφεραν ύπνο και φαγητό. Η Τρίπολη και τα κεφαλοχώρια της Αρκαδίας, είχαν την πολυτέλεια να έχουν και τις δυό αυτές κατηγορίες. Επίσης, μπορούμε να πούμε πως κοινό γνώρισμα των Χανιών ήταν ότι όλα είχαν πρόσβαση εύκολη στο νερό. Κτισμένα όλα δίπλα σε πηγές, κοντά σε ρέματα ή σε πηγάδια.
Τα μεγάλα Χάνια εκτός από τους στάβλους για τα ζώα, διέθεταν και πεταλωτήρια, σιδηρουργεία, σαγματοποιεία, αλμπάνηδες κτλ. Πολλά δηλαδή εργαστήρια για τις ανάγκες του κάθε ταξιδιώτη. Το σιδηρουργείο ήταν το «γύφτικο», απαραίτητο εργαστήρι κοντά στα Χάνια ή μέσα στα χωριά και τις πόλεις. Ο Σαγματοποιός ήταν ο μάστορας που επισκεύαζε τα σαμάρια για τα ζώα ή κατασκεύαζε καινούργια, αφού πρώτα έπαιρνε μέτρα από το κάθε ζώο. Δουλειές που σήμερα φαντάζουν πολύ μακρινές σε μας, πολύ αποδοτικές όμως στην εποχή τους. Τα Χάνια ήσαν και τόποι κοινωνικοί, όπου, όλες οι κοινωνικές τάξεις περνούσαν από τα Χάνια, όλοι εμπιστεύονταν τον Χανιτζή. Ήταν εχέμυθος, έμπιστος και πηγή πληροφοριών. Βοηθούσε όχι μόνο για τη διαμονή στο Χάνι του, αλλά κυρίως βοηθούσε όλους εκείνους που ήθελαν να πουλήσουν τα εμπορεύματα τους. Πολλές φορές αναλάμβανε ο ίδιος τις εμπορικές συμφωνίες, είχε μεγάλο κύρος και ήταν γνωστός στην περιοχή. Τα δρομολόγια των αγωγιατών και των ταξιδιωτών ήσαν γνωστά. Οι αγωγιάτες και οδοιπόροι από τα Τρόπαια, Λαγκάδια, Κοντοβάζαινα, Ηραία, Ολυμπία, ακολουθούσαν συνήθως τη διαδρομή από του Κουτρουμπή το Χάνι – Αλωνίσταινας Χάνι, Πιάνα, Γραμμένη Πλάκα-Χρυσοβίτσι, Σίλιμνα, Τρίκορφα, με προορισμό την Τρίπολη. Άλλο δρομολόγιο ήταν, Δημητσάνα, Ζυγοβίστι, Πιάνα, Σίλιμνα, Τρίκορφα, Τρίπολη. Ένα τρίτο για τη Μεγαλόπολη που χρησιμοποιούσαν Ηραιάτες, Τροπαιάτες Λαγκαδινοί κτλ, από το Βλόγγο, Ατσίχωλο, Κατσίμπαλι Χάνι, Μεγαλόπολη. Ένα τέταρτο δρομολόγιο ήταν εκείνο που ακολουθούσαν συνήθως οι Γορτύνιοι, περνώντας από το Χάνι του Ανάστου κοντά στη Χώρα ή την Κάπελη με προορισμό την Ηλεία και τα παράλια της.
Από τα Καλαβρυτοχώρια το δρομολόγιο περνούσε στον Κανδηλιώτικο κάμπο κι έφθανε στου Σκορδά το Χάνι και στην Τρίπολη.
Αποτέλεσμα των δρόμων του εμπορίου ήταν η δημιουργία Αρκαδικών παροικιών σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Στην Ηλεία συναντάμε συνοικισμούς όπως : Βυτινέϊκα , Γρανιτσέϊκα, Λαστέϊκα, στο Ναύπλιο Πυργιώτικα από το χωριό Πυργάκι που είναι ίσως το μοναδικό από τον Γορτυνιακό χώρο που ακολούθησε κατεύθυνση Ανατολική. Στην Πάτρα οι Δημητσανίτες το 1890 ίδρυσαν σύνδεσμο που αργότερα ονομάσθηκε Γορτυνιακός Σύνδεσμος Πατρών. Στην Καλαμάτα οι Ζυγοβιστινοί έδωσαν σε συνοικία το όνομα Ζυγοβιστινά. Στην Πύλο της Μεσσηνίας πολλοί κάτοικοι με υπερηφάνεια δηλώνουν την Αρκαδική τους καταγωγή. Στο Αίγιο υπάρχει ο συνοικισμός Μαγουλιανίτικα. Αγωγιάτες και έμποροι ήσαν οι ιδρυτές των παραπάνω συνοικισμών και πολλών άλλων στον Πελοποννησιακό χώρο.
Ενδεικτικά ο εισηγητής αναφέρει το χάνι του Σκορδά,
Του Κουτρουμπή το Χάνι βρισκόταν στο δρόμο της Βυτίνας, κοντά στη διασταύρωση για το Μεθύδριο. Στην Αλωνίσταινα της Πέπαινας το Χάνι στο Κατσίμπαλι, στο δρόμο για Μεγαλόπολη. Στην Ηραία υπήρχε το Χάνι του Μπασιουρή ή Γιαννουλόπουλου κοντά στο Παλούμπα. Από την Τρίπολη για τον Πύργο υπήρχε το περίφημο Χάνι του Κορμπά. Στο Χρυσοβίτσι το Χάνι του Ανάργυρου. Στη Δημητσάνα το Χάνι του Ντεμερούκα ήταν για ζώα. Ονομαστό ήταν το Χάνι του Ταλαγάνη ή Μπιρμπίλη κοντά στη Δόριζα. Το Χάνι του Ανάστου ήταν στη Χώρα Γορτυνίας και στο δρόμο για τον Πύργο. Ονομαστό ήταν το Χάνι του Αχλαδόκαμπου στο δρόμο για Άργος και Ναύπλιο. Ο εισηγητής εκτιμά ότι τα σωζόμενα σήμερα Χάνια, ειδικά αυτά που βρίσκονται κοντά και στους σημερινούς οδικούς άξονες, μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν αλλάζοντας όρους χρήσης. Μπορούν να γίνουν καταφύγια πεζοπόρων, ορειβατών, επισκεπτών. Μπορούν να προσφέρουν ένα ζεστό καφέ ή τσάι το χειμώνα, λίγη δροσιά το καλοκαίρι. Μπορούν να ενταχθούν στα κατά τόπους Δασαρχεία ή ακόμα σε ορειβατικούς συλλόγους που θα έχουν την διαχείριση και ευθύνη τους, ή στους Δήμους εκείνους που δίνουν μεγάλη σημασία σε τέτοιες μορφές ανάπτυξης. Η πρόταση αυτή είναι υλοποιήσιμη εφόσον κάποιος/κάποιοι πιστέψουν ότι τα Χάνια μπορούν να γίνουν τόποι αναψυχής και ξεκούρασης. Μέσα ή κοντά στη φύση, μπορούν να προσφέρουν τα εχέγγυα εκείνα που θα κάνουν τον φυσιολάτρη να τα τιμήσει. Εκτός των άλλων έχουν τόσα να διηγηθούν. Ολόκληρες γενιές πρίν από μας βρήκαν σε αυτά ένα καταφύγιο στους μακρινούς δρόμους τις επιβίωσης.

· Η εισήγηση του Φιλόλογου – Dr Λαογραφίας κ. Γιώργου Θανόπουλου έχει τον τίτλο «Η Ανάγκη Διάσωσης της Λαϊκής μας Παράδοσης». Ο εισηγητής υποστηρίζει ότι η Πολιτιστική ταυτότητα της Αρκαδίας, όσο αφορά κυρίως την ενότητα του Λαϊκού παραδοσιακού πολιτισμού, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον διασώζει πολλά γνήσια στοιχεία μακραίωνου παραδοσιακού βίου. Αυτό εξηγείται από το ότι η Πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής δεν έχει υποστεί μεγάλες μεταβολές, μιας και ήταν και λόγω του ορεινού του εδάφους της, μη προσπελάσιμη περιοχή. Αυτή η απομόνωση της συνέτεινε στο να μην αγγίξει σχεδόν όλα τα διαμερίσματα της το τουριστικό ρεύμα. Ο δεύτερος λόγος είναι πως τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται μια σειρά αλλαγών στην Πολιτιστική φυσιογνωμία του τόπου μας. Τούτο έχει να κάνει με την μεταπολεμική μετανάστευση που πήρε τη μορφή μαζικής φυγής στην περιοχή μας και τη σταδιακή εγκατάλειψη των παραδοσιακών ασχολιών. Έτσι, η αποτύπωση και μελέτη του όλου παραδοσιακού υλικού της Αρκαδίας, είναι δυνατόν να αποτελέσει αντιπροσωπευτικό δείγμα και για σύγκριση παραδοσιακών και νεωτεριστικών στοιχείων, κάτι που ενδιαφέρει άμεσα τη σημερινή επιστήμη. Ακόμη να αποτελέσει γενικότερα τη μαγιά για τη διερεύνηση των αλλαγών του παραδοσιακού πολιτισμού, αλλά και των παραγόντων εκείνων που συντελούν σ’ αυτές τις διαδικασίες, αρκετά έντονες όπως προανέφερα άλλωστε στις μέρες μας. Η ως τώρα όμως έρευνα και μελέτη των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού της Αρκαδίας, είναι ελλιπής, σε ορισμένα μάλιστα μέρη της, όπως για παράδειγμα η Ηραία, είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ενδεικτικά αναφέρω, όσον αφορά τη συλλογή πρωτογενούς υλικού, πας στο Λαογραφικό Σπουδαστήριο του Παν/μίου Αθηνών, όπου έχει αποθησαυριστεί σημαντικότατο λαογραφικό υλικό απ’ όλο τον Ελληνικό χώρο, εναπόκεινται 199 χειρόγραφες συλλογές απ’ όλη την Αρκαδία, αλλά στην περιοχή της Ηραίας, μόνο 5-6 αναφέρονται. Από το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών επίσης, δεν έχουν γίνει απ’ όσο γνωρίζω ικανές επιτόπιες λαογραφικές έρευνες, όπως έχει συμβεί με άλλους τόπους. Εξ ίσου πενιχρότατη παρουσιάζεται και η λαογραφική βιβλιογραφία της περιοχής. Απ’ όσο έχει υποπέσει στην αντίληψη μου, ουδεμία ανακοίνωση υπάρχει για τον λαϊκό πολιτισμό της Ηραίας, ειδικά σε Αρκαδικό συνέδριο ή συμπόσιο Λαογραφίας. Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και ως προς την συλλογή του γλωσσικού υλικού παρ’ ότι έχει αναγνωριστεί η σημασία των τοπωνυμίων και παρά τους πολλούς εκπαιδευτικούς που έχει η περιοχή. Απ’ όσα παραπάνω αναφέρθηκαν πολύ σύντομα και χωρίς καμιά πρόθεση ανάλυσης του φαινομένου λόγω της απλής ενημερωτικής μορφής της ανακοίνωσης αυτής εδώ, γίνεται ολοφάνερο πως ορισμένες περιοχές της Αρκαδίας , όπως η Ηραία, όχι μόνον οικονομικά και τουριστικά δεν έχει αναπτυχθεί, αλλά συνακόλουθα έχει μείνει πίσω και η αξιοπιστία της ιστορικής και πολιτισμικής της κληρονομιάς. Κρίνεται λοιπόν αναγκαία μια συστηματικότερη και αποδοτικότερη έρευνα και μελέτη του λαϊκού πολιτισμού της Αρκαδίας. Προβάλει ως καθήκον επιστημονικό και εθνικό η συγκέντρωση πρωτογενούς λαογραφικού και γλωσσικού υλικού της Αρκαδίας, με απόλυτη προτεραιότητα στο γηγενές στοιχείο, όσο ακόμα θα υπάρχουν Πληροφορητές με βιωματικές αναμνήσεις ή όσοι ακόμα στην καθημερινή ζωή θα επιβιώνουν στοιχεία παραδοσιακά. Το πράγμα επείγει γιατί η Αρκαδία φθίνει μέρα με τη μέρα, οι ηλικιωμένοι αγροτοποιμένες φεύγουν από τη ζωή και γιατί η επίδραση του νεότερου τεχνοκρατικού πολιτισμού είναι καταλυτική για οτιδήποτε παραδοσιακό. Όσον αφορά τώρα την επιστημονική μελέτη του λαϊκού μας πολιτισμού της Αρκαδίας, στις ποικίλες εκφράσεις και εκφάνσεις του, ουσιώδης και αποτελεσματική θα ήταν η διοργάνωση από την τοπική αυτοδιοίκηση ή από πολιτιστικούς συλλόγους, Συνεδρίου με θέματα αποκλειστικά γύρω από την παράδοση και με αρμόδιους για κάθε ένα από αυτά εισηγητές. Κατά τη γνώμη μου, το επόμενο συνέδριο πρέπει να έχει σα στόχο του, να παρουσιάσει την Αρκαδία δια μέσου των αιώνων, όπου τα λαογραφικά – εθνογραφικά θέματα πρέπει να εκπροσωπηθούν επαρκώς. Όσο και αν φαίνεται δύσκολο εγχείρημα, νομίζω, πως αν υπάρχει θέληση, το ικανό επιστημονικό δυναμικό θα συνδράμει. Είναι καιρός πια να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για τη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράλληλα να διευρύνουμε τους ορίζοντες της πολιτιστικής μας ανάπτυξης.

· Η εισήγηση της Μουσικού Μ. Παπαδοπούλου έχει τον τίτλο «Μουσική Ελλάδα - Μουσική Αρκαδία». Η εισηγήτρια εκτιμά ότι στους ανθρώπους η μουσική δρα με διαφόρους τρόπους και όχι αναγκαστικά από μια και μόνο αιτία. Άλλους ευχαριστεί η μελωδία. Σε άλλους προκαλεί χαρά να θυμούνται μέσα από αυτή κάποια γεγονότα. Άλλοι έτσι ελαφρώνουν τη λύπη τους. Άλλοι πλημμυρίζουν από ενθουσιασμό και άλλοι καταλαμβάνονται από θεία ορμή και έμπνευση. Υπάρχουν μελωδίες κατάλληλες για κάθε κατάσταση και κάθε ηλικία. Ο πολιτισμός των αρχαίων Ελλήνων ήταν πολιτισμός της δημιουργίας. Κατά τους αρχαίους, ο Πάνας περιφερόταν στη φύση, στα βουνά της Αρκαδίας, το Μαίναλο, το Λύκαιο, στον ποταμό Λάδωνα και το Αφροδίσιο όρος. Τριγυρνούσε ανάμεσα στα βράχια, στα βουνά και στα ποτάμια σκορπώντας τις μελωδίες του αυλού του. Μάλιστα φέρεται να είναι αυτός που επινόησε τη σύριγγα, δηλαδή τον αυλό. Ο Πάνας φημιζόταν για τη μουσική και τις μελωδίες του με τις οποίες μάγευε τα ζώα, τα πουλιά και τις Νύμφες του δάσους. Παίζοντας τον αυλό του μάγεψε και την Αφροδίτη, κλέβοντας την από το Δία. Εκείνος για να τον εκδικηθεί τον έκανε λέει, τραγοπόδαρο. Η απλή, συγκινησιακή και προσιτή μουσική που επινόησαν οι Αρκάδες, με τη θεϊκή καθοδήγηση του Πάνα, κέρδισε γρήγορα πλατιά απήχηση σε όλο τον Ελληνικό κόσμο. Έτσι η βουκολική (ποιμενική) αυτή μουσική άρχισε να εμπνέει σημαντικούς ποιητές της εποχής, που έγραψαν στίχους στους οποίους ποιμένες, έλεγαν και αντάλλασσαν τραγούδια μέσα σε ένα όμορφο, γαλήνιο και γνήσιο φυσικό τοπίο, απαλλαγμένο από κάθε επικίνδυνη εξωτερική παρέμβαση. Το τοπίο αυτό παρέπεμπε σε μια επίγεια «Αρκαδία» συνώνυμη με ένα τόπο παραδείσου όπου ο άνθρωπος μπορούσε να βρει γαλήνη, απλότητα και ευτυχία. Έτσι αναπτύχθηκε το λογοτεχνικό είδος της βουκολικής (ποιμενικής) ποίησης που μιμείται την αγροτική ζωή και συχνά τη ζωή μιας φανταστικής εποχής, στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι έρωτες μεταξύ ποιμένων. Η μεγάλη δημοτικότητα και διάρκεια που γνώρισε το είδος αυτό -διήρκεσε περίπου 2.000 χρόνια- εξηγείται από το αυτονόητο γεγονός ότι οι βοσκοί, απλοί άνθρωποι με τους οποίους ο καθένας μας μπορεί να ταυτιστεί - ασχολούνται με ένα καθολικό αντικείμενο. Έτσι το πολύπλοκο ανάγεται στο απλό, ενώ το οικουμενικό εκφράζεται στο συγκεκριμένο. Με αναφορά τους κλασσικούς χρόνους η Αρκαδία είναι συνυφασμένη με την ειδυλλιακή φύση, αλλά συγχρόνως και με τις θεμελιώδεις αξίες του ανθρωπισμού. (Αρκαδικό ιδεώδες). Μέσα από το πέρασμα των αιώνων ο Αρκαδικός Μύθος έμελλε να επηρεάσει βαθιά την ευρωπαϊκή κουλτούρα, δημιουργώντας φιλοσοφικά, λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά ρεύματα που αποτελούν τη βάση του ευρωπαϊκού πνεύματος και πολιτισμού. Πατέρας της βουκολικής ποίησης θεωρείται ο Έλληνας ποιητής Θεόκριτος (310-250 π.Χ.) από τις Συρακούσες. Στα ποιήματά του με τίτλο «Ειδύλλια», χρησιμοποίησε ανταλλαγή στίχων μεταξύ μυθιστορηματικών ποιμένων. Τρεις αιώνες αργότερα ο Βιργίλιος (70-19 π.Χ.), ο μεγαλύτερος Ρωμαίος ποιητής, εμπνεύστηκε από τα «Ειδύλλια» κι έγραψε στα Λατινικά δέκα ποιητικά αριστουργήματα της βουκολικής ποίησης, γνωστά σαν «Βουκολικά». Οι κάτοικοι της «Αρκαδίας» του Βιργιλίου τραγουδούν για τον έρωτα και για την ποίησή τους, όπως ακριβώς και στην ποίηση του Θεόκριτου. Το έργο αυτό, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές και αντικείμενο μίμησης κατά την περίοδο της Αναγέννησης, ειδικότερα από τον 14ο μέχρι τον 16ο αιώνα, στην Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία και Αγγλία. Ήταν μια περίοδος όπου η ποιητική τάση της «ποιμενικής ποίησης» βρήκε μεγάλη απήχηση στους διανοούμενους και στις πολιτιστικές ελίτ της εποχής. Κατά την Αναγέννηση η Αρκαδία νοήθηκε σαν μια ιδεατή χώρα όπου βασιλεύει η επίγεια ευτυχία και κυριαρχούν οι αρχές του ουμανισμού, η γαλήνη, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, η απλότητα. Έτσι, καθ' όλη την πορεία ανάπτυξης του κινήματος του ευρωπαϊκού ουμανισμού η (ιδεατή) Αρκαδία έμελλε να εξυμνηθεί σε μια πληθώρα ποιητικών και πεζών έργων βουκολικής έμπνευσης, τα ποιμενικά ειδύλλια, ορισμένα από τα οποία έφεραν ομώνυμο τίτλο. Για ευνόητους λόγους επικράτησε το ρεύμα αυτό να ονομασθεί «Αρκαδισμός». Αργότερα το αρκαδικό ιδεώδες βρήκε εξέχουσα έκφραση στην περίφημη Ιταλική Αρκαδική Ακαδημία της Ρώμης, που ιδρύθηκε το 1656 από μια ομάδα ανθρώπων των γραμμάτων. Το ρεύμα αυτό πήρε την τελική μορφή το 1690. Η Ακαδημία είχε σαν έμβλημα τον αυλό του Πανός, ενώ όλα τα μέλη της έφεραν ονόματα Αρκάδων ποιμένων. Η τάση αυτή αποζητούσε μια ρήξη με το κυρίαρχο, την εποχή εκείνη στην Ιταλία, ποιητικό ρεύμα του μαρινισμού, προτείνοντας μια περισσότερο φυσική και απλή ποιητική μορφή βασισμένη στην κλασική γραμματεία και ειδικότερα στην ελληνική και ρωμαϊκή βουκολική ποίηση.
Τα επόμενα χρόνια η Ακαδημία θα σημειώσει έντονη δραστηριότητα και θα ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων σημαντικών ποιητικών, δραματικών και μουσικών έργων ποιμενικής έμπνευσης. Στους κόλπους της θα φιλοξενήσει επιφανείς εκπροσώπους της ευρωπαϊκής διανόησης από τους χώρους των γραμμάτων, της ζωγραφικής και της μουσικής μπαρόκ. Λέγεται μάλιστα πως στα 30 πρώτα χρόνια λειτουργίας της η Ακαδημία συγκέντρωνε 1300 μέλη, ενώ διατηρούσε 114 «αποικίες» εκτός Ρώμης. Η Αρκαδική Ακαδημία είχε ζωή δύο περίπου αιώνες. Αλλά και στη νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία και δραματουργία δεν είναι λίγοι οι δημιουργοί που έχουν εμπνευστεί από αυτήν. Ειδικότερα η σύγχρονη ποιμενική δραματουργία (ελεγεία, δράμα, ειδύλλιο, ποιμενική ποίηση) αντλεί πάντοτε τις πηγές της από τον αναγεννησιακό ουμανισμό και συχνά έχει άμεσες αναφορές στην Αρκαδία.

5η θεματική ενότητα: Τοπική Αυτοδιοίκηση

· Στην εισήγησή του με θέμα «Ιστορία / Λαογραφία Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Μέλλον της μέσα από τον «Καποδίστρια» ο Δήμαρχος Βυτίνας κ. Κώστας Κουντάνης επισημαίνει ότι στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης υπάρχει το φαινόμενο του αυτοσχεδιασμού. Υπάρχει μια ασυνέχεια και μια έλλειψη επιστημονικής τοποθέτησης όλων των προβλημάτων. Αυτά πρέπει να πάψουν να ισχύουν, και τη θέση τους πρέπει να πάρει ο σωστός προγραμματισμός. Για να γίνουν όμως αυτά, θέλουν Δήμους με ικανά στελέχη στον Προγραμματισμό, στις Τεχνικές Υπηρεσίες και Δήμους με δυνατότητα υλοποίησης των έργων. Άρα χρειαζόμαστε βιώσιμους Δήμους. Η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει βιώσιμους Δήμους. Και η βιώσιμη ανάπτυξη πρέπει να στηριχθεί στην προστασία του περιβάλλοντος. Η προστασία του περιβάλλοντος όμως δεν μπορεί να επιτευχθεί εάν ο κόσμος της περιοχής δεν μπορεί να αποβάλλει κάποιες συνήθειες, και να νοήσει ότι το καθαρό συμφέρον του είναι το καθαρό περιβάλλον. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει το παράδειγμα να το δώσει πρώτος ο Δήμος, ο οποίος να ενεργεί, να νοιάζεται και να αναβαθμίζεται συνεχώς προς αυτή την κατεύθυνση. Έγιναν πολλές προσπάθειες αναβάθμισης και Οργάνωσης των Δήμων της Επαρχίας. ‘Έγινε η γενική συνένωση των Κοινοτήτων με το Νόμο του Καποδίστρια. Τα πράγματα πράγματι δεν βελτιώθηκαν, διότι οι καινούριοι οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι νέοι Δήμοι δηλαδή, δεν απέκτησαν μια δυναμική. Δεν απέκτησαν τα κατάλληλα όπλα για να πολεμήσουν την απραξία. Δεν είναι καν Δήμοι βιώσιμοι και η συγκρότησή τους δεν έγινε ορθολογιστικά. ‘Έγινε με κριτήρια παράξενα, πολλές φορές με πολιτικά κριτήρια, και δεν έλαβε καθόλου υπόψη της κατά την συγκρότηση ούτε τους πόρους που διαθέτει μια περιοχή, ούτε την ομοιογένεια, ούτε τα ήθη ούτε τα έθιμα. Την συγκρότηση των Δήμων την καθορίζει το έδαφος, οι ομοιότητες μεταξύ των κατοίκων, σι στόχοι που βάζει ένας τόπος, και οι πόροι που διαθέτει. π.χ. όταν περνάει από μια περιοχή ένα ποτάμι, είναι καθοριστικός παράγοντας να συμπεριλάβει αυτήν την περιοχή και να ενοποιηθεί σε ένα Δήμο. Διότι το ποτάμι παρέχει ενέργεια, βοηθάει στη Γεωργία και στη δασοκαλλιέργεια. Εάν υπάρχει ένα χαρακτηριστικό βουνό, π.χ. το Μαίναλο, τα χωριά που είναι γύρω από το βουνό πρέπει να συγκροτούν ένα Δήμο. Πώς αλλιώς Θα γίνει η πολιτική για το δάσος, πρέπει να είναι κάτω από ενιαία διοίκηση, για να υπάρχει ενιαία απόφαση. Αυτή η πρόβλεψη των γεγονότων δεν έγινε, και σχεδιάστηκαν οι Δήμοι της Αρκαδίας κακήν — κακώς. Μια από τις κυρίες δουλειές και τις υποχρεώσεις που έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι να προβλέπει τα γεγονότα που Θα έλθουν σε λίγο, και να προβαίνει σε ιεράρχηση της δουλειάς της. Καμία ιεράρχηση στον τόπο μας. Καμία ιεράρχηση στην υγεία, καμία ιεράρχηση στην παιδεία. Καθότι τίποτα δεν προγραμματίζεται για την παιδεία που θα έχει συνέχεια. Καμία ιεράρχηση στον τόπο μας για την γεροντική ηλικία. Εάν δεν φροντίζεις την γεροντική ηλικία, σίγουρα θα έχεις την κατάρα της, και αυτό δε βοηθάει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Καμία ενέργεια για την ενεργή ηλικία. Άμα δεν βρίσκονται συνεχώς καινούριες θέσεις δουλειάς, πώς Θα αναπτυχθεί η περιοχή. Αν δεν φτιάχνεις τις απαραίτητες υποδομές πώς Θα αναπτυχθεί ο τόπος. Αυτά δεν γίνονται και φαίνεται περίτρανα ότι την ευθύνη την έχει το Ελληνικό Δημόσιο, ή μάλλον οι εκλεγμένοι στην Κεντρική εξουσία άνθρωποι της περιοχής μας. Αυτοί δεν νοιάζονται καν για την περιουσία του Δημοσίου, που είναι κεντρική τους ευθύνη και μεγάλη υποχρέωση. Δημόσια κτήματα, όπως Σανατόρια, παλιές εγκαταστάσεις, Ξενία, και άλλα πολλά, θα μπορούσαν να είναι πηγή απασχόλησης των κατοίκων, αλλά εγκαταλείπονται με σκοπούς πονηρούς. Για να γίνει όμως σωστά η δουλειά, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από μηδενική βάση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αρχικός σχεδιασμός στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έγινε από τους Βαυαρούς επί Όθωνος. Οι ξένοι τα έκαναν όπως τους βόλευε, και ίσως έκαναν σκόπιμα λάθη. Πρέπει να γίνει μια επανεξέταση του όλου ζητήματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να γίνουν σι Επαρχίες Δήμοι, να στελεχωθούν, να έχουν την οικονομική τους αυτοτέλεια όπως ανωτέρω αναφέραμε και μόνο έτσι θα πάμε μπροστά. Αν συνεχιστεί η υπάρχουσα κατάσταση, και αν γίνει δεύτερος Καποδίστριας ερήμην μας, το θέμα θα είναι πάντα Θολό.